कोळी या प्राण्याची संपूर्ण माहिती

Posted by सर्व प्राण्यांची माहिती मराठीत on नोव्हेंबर १५, २०२३

 


कोळी या प्राण्याची शरीर रचना 


 1. **सेफॅलोथोरॅक्स (प्रोसोमा):**

    - **डोके आणि थोरॅक्स फ्यूजन:** सेफॅलोथोरॅक्स हे डोके आणि वक्षस्थळ एकत्र करणारी एक फ्यूज केलेली रचना आहे.

    - **डोळे:** बहुतेक कोळ्यांचे अनेक साधे डोळे असतात, 6 ते 8 पर्यंत, वेगवेगळ्या नमुन्यांमध्ये मांडलेले असतात.

    - **चेलीसेरे:** पेअर केलेले उपांग ज्यामध्ये फॅन्ग असतात, जे शिकारमध्ये विष टोचण्यासाठी वापरले जातात.


 2. **पोट (ओपिस्टोसोमा):**

    - **अवयव:** पोटामध्ये पाचक, पुनरुत्पादक आणि श्वसन प्रणालीसह महत्त्वाचे अवयव असतात.

    - **स्पिनरेट्स:** ओटीपोटाच्या मागील बाजूस असलेल्या रेशीम-उत्पादक ग्रंथी. कोळी रेशीम विविध कारणांसाठी वापरतात, जसे की जाळे बांधणे, अंड्याच्या पिशव्या तयार करणे किंवा ड्रॅगलाइन बनवणे.

    - **पुस्तक फुफ्फुस:** काही कोळ्यांमध्ये श्वसनाचे अवयव आढळतात, जे गॅस एक्सचेंजसाठी पुस्तकाच्या पृष्ठांसारखे कार्य करतात.


 3. **पाय:**

    - **आठ सेगमेंटेड पाय:** कोळ्यांना सामान्यत: आठ पाय असतात, प्रत्येकात सात सेगमेंट असतात: कोक्सा, ट्रोकेंटर, फेमर, पॅटेला, टिबिया, मेटाटारसस आणि टार्सस.

    - **कार्ये:** पाय गतिशीलता, शिकार पकडण्यासाठी आणि कंपन संवेदनासाठी आवश्यक आहेत.


 ४. **पेडिपॅल्प्स:**

    - **पुढील परिशिष्ट:** तोंडाजवळ स्थित, पेडीपॅल्प्स विविध कार्यांसाठी वापरले जातात, जसे की संवेदना, शिकार हाताळणे आणि वीण दरम्यान शुक्राणूंचे हस्तांतरण.


 5. **संवेदी केस आणि सेट:**

    - **स्पर्शाचे केस:** कोळ्याचे शरीर झाकलेले, हे केस कंपन ओळखतात आणि वातावरणात नेव्हिगेट करण्यात मदत करतात.



कोळी या प्राण्याचा आहार

कोळी प्रामुख्याने मांसाहारी असतात आणि त्यांच्या खाण्याच्या सवयींमध्ये सामान्यतः इतर लहान आर्थ्रोपॉड्स किंवा कीटकांची शिकार करणे आणि त्यांचे सेवन करणे समाविष्ट असते. प्रक्रिया सहसा या चरणांचे अनुसरण करते:


 1. **शिकार:**

    - कोळी शिकार पकडण्यासाठी विविध तंत्रांचा वापर करतात. काहीजण सक्रियपणे पाठलाग करून किंवा हल्ला करून शिकार करतात, तर काही फसलेली शिकार पकडण्यासाठी जाळे तयार करतात.


 2. **विषारी दंश:**

    - एकदा कोळी आपले भक्ष्य पकडल्यानंतर, तो त्याच्या फॅन्ग्समधून (चेलिसेरे) विष टोचतो. विष शिकारला स्थिर किंवा मारण्यास मदत करते आणि त्यात पचन प्रक्रिया सुरू करणारे एंजाइम देखील असू शकतात.


 ३. **पचन:**

    - कोळी घन पदार्थ खाण्यास असमर्थ असतात. त्याऐवजी, ते त्यांच्या शिकारच्या अंतर्गत ऊतींचे द्रवीकरण करण्यासाठी पाचक एंजाइम वापरतात. नंतर द्रवीभूत पोषकद्रव्ये कोळी शोषून घेतात.


 4. **शोषक द्रव:**

    - कोळी आपल्या चेलीसेरीचा वापर करून द्रवयुक्त पोषक द्रव्ये शोषून घेते आणि एक्सोस्केलेटन सारखे अपचनीय भाग मागे टाकते.


 5. **पुनर्गमन:**

    - काही प्रकरणांमध्ये, कोळी पाचक द्रवपदार्थ भक्ष्यावर परत आणू शकतात आणि नंतर परिणामी द्रव शोषू शकतात. ही प्रक्रिया स्पायडरच्या शरीराबाहेर होते.


 ६. **वेब स्टोरेज:**

    - जाळे बांधणारे कोळी पकडलेले शिकार नंतरच्या वापरासाठी रेशीम गुंडाळलेल्या पॅकेजमध्ये ठेवू शकतात.


 कोळी हे संधीसाधू खाद्य आहेत, त्यांच्या शिकार धोरणांना उपलब्ध शिकार आणि पर्यावरणीय परिस्थितीनुसार अनुकूल करतात. जाळे बांधण्यासाठी किंवा शिकार आणि संरक्षणासाठी निवारा तयार करण्यासाठी त्यांची रेशीम उत्पादन करण्याची क्षमता देखील महत्त्वपूर्ण आहे.



    कोळी या प्राण्याची काही आश्चर्यकारक तत्वे 


1. **रेशीम उत्पादन:** स्पायडर स्पिनरेट्स नावाच्या विशेष ग्रंथीपासून रेशीम तयार करतात, ते जाळे, अंड्याच्या पिशव्या आणि ड्रॅगलाइनसाठी वापरतात.

  

 2. **विषारी फॅंग्स:** बहुतेक कोळ्यांमध्ये शिकारीला स्थिर करण्यासाठी किंवा मारण्यासाठी विषारी फॅंग्स (चेलिसेरे) असतात.


 3. **आठ पाय:** सर्व कोळ्यांना आठ पाय असतात, ते कीटकांपासून वेगळे करतात.


 4. **साधे डोळे:** कोळ्यांना सामान्यतः अनेक साधे डोळे असतात, विविध नमुन्यांमध्ये मांडलेले असतात.


 5. **निवास विविधता:** कोळी जंगले आणि वाळवंटापासून मानवी निवासस्थानापर्यंत विविध प्रकारच्या वातावरणात राहतात.


 6. **मोल्टिंग:** कोळी वाढण्यास विरघळतात, वेळोवेळी त्यांचे एक्सोस्केलेटन सोडतात.


 7. **आकारांची विविधता:** स्पायडरचे आकार मोठ्या प्रमाणात बदलतात, लहान प्रजातींपासून ते 10 इंचांपेक्षा जास्त पाय असलेल्या मोठ्या टारंटुलापर्यंत.


 8. **एकाकी स्वभाव:** बहुतेक कोळी एकटे असतात आणि प्रादेशिक वर्तन प्रदर्शित करतात.


 9. **विविध रेशीम प्रकार:** कोळी विविध उद्देशांसाठी वेगवेगळ्या प्रकारचे रेशीम तयार करतात, जसे की शिकार पकडण्यासाठी चिकट रेशीम आणि संरचनात्मक आधारासाठी नॉन-स्टिकी रेशीम.


 10. **निशाचर शिकारी:** अनेक कोळी निशाचर असतात, रात्री सक्रियपणे शिकार करतात.


 11. **उडी मारण्याची क्षमता:** जंपिंग स्पायडर त्यांच्या उत्कृष्ट उडी मारण्याच्या क्षमतेसाठी ओळखले जातात, सुरक्षा रेषा म्हणून रेशीम ड्रॅगलाइन्स वापरतात.


 12. **एग सॅक कन्स्ट्रक्शन:** मादी कोळी त्यांच्या अंडींचे संरक्षण आणि आश्रय देण्यासाठी रेशीम अंड्याच्या पिशव्या तयार करतात.


 13. **न्यायालयीन विधी:** नर कोळी विस्तृत विवाह विधींमध्ये गुंततात, काहीवेळा रेशमाने गुंडाळलेले शिकार भेट म्हणून सादर करतात.


 14. **दीर्घ आयुष्य:** काही टारंटुला अनेक दशके बंदिवासात जगू शकतात.


 15. **उड्डाण:** काही कोळ्याच्या प्रजाती, जसे की फुगे मारणारे कोळी, वारा पकडण्यासाठी आणि लांब अंतरावर पसरण्यासाठी रेशीम धाग्यांचा वापर करतात.


 16. **सामाजिक कोळी:** बहुतेक कोळी एकटे असताना, काही प्रजाती सामाजिक वर्तन प्रदर्शित करतात आणि वसाहतींमध्ये राहतात.


 17. **विशेष शिकार तंत्र:** कोळी विविध शिकार तंत्रांचा वापर करतात, ज्यात हल्ला करणे, पाठलाग करणे आणि शिकारीचा सक्रियपणे पाठलाग करणे समाविष्ट आहे.


 18. **मुंग्यांची नक्कल:** काही कोळी शिकारी टाळण्यासाठी मुंग्यांची नक्कल करतात.


 19. **कंपन संप्रेषण:** कोळी संवाद साधण्यासाठी, शिकार शोधण्यासाठी आणि संभाव्य जोडीदार ओळखण्यासाठी त्यांच्या जाळ्यावरील कंपनांचा वापर करतात.


 20. **केमिकल सेन्सिंग:** कोळ्यांच्या पायात त्यांच्या वातावरणातील रसायने संवेदना करण्यासाठी केमोरेसेप्टर्स असतात.


 २१. **पुनरुत्पादन:** कोळी पिघळण्याच्या चक्रात हरवलेले पाय पुन्हा निर्माण करू शकतात.


 22. **पाणी अनुकूलन:** काही कोळी डुंबू शकतात आणि पाण्याखाली राहू शकतात, श्वसनासाठी हवेचे फुगे तयार करतात.


 23. **बायोल्युमिनेसन्स:** काही कोळी बायोल्युमिनेसन्सचे प्रदर्शन करतात, विविध कारणांसाठी प्रकाश निर्माण करतात.


 24. **Camouflage:** काही कोळी त्यांच्या रेशीमचा वापर करून छलावरणासाठी परिसराची नक्कल करणारे आश्रयस्थान तयार करतात.


 25. **प्राचीन प्राणी:** कोळी हे प्राचीन प्राणी आहेत, ज्याचे जीवाश्म पुरावे 300 दशलक्ष वर्षांपूर्वीचे आहेत.