गोरिल्ला या प्राण्याची संपूर्ण माहिती

 

गोरिल्ला या प्राण्याची शरीररचना

गोरिल्ला विशिष्ट शरीर रचना असलेले मोठे, मजबूत प्राइमेट आहेत. त्यांच्या शरीराच्या संरचनेची काही प्रमुख वैशिष्ट्ये येथे आहेत:

 1. आकार: गोरिला हे सर्वात मोठ्या प्राइमेट्सपैकी आहेत, प्रौढ नर 300 ते 450 पौंड (135 ते 204 किलोग्रॅम) वजनाचे आणि सरळ असताना 5.6 फूट (1.7 मीटर) उंच उभे असतात. मादी लहान असतात, सामान्यत: पुरुषांच्या तुलनेत अर्ध्या वजनाच्या असतात.

 2. हात: गोरिलांचे लांब आणि शक्तिशाली हात त्यांच्या पायांपेक्षा लांब असतात. हे अनुकूलन त्यांना त्यांच्या वन अधिवासातील झाडांमधून कार्यक्षमतेने हलविण्यास अनुमती देते, एक वर्तन ज्याला ब्रेकिएशन म्हणून ओळखले जाते.

 3. हात आणि पाय: गोरिलांना पाच बोटे आणि पाच बोटे विरुद्ध अंगठे आणि मोठी बोटे असतात, ज्यामुळे ते वस्तू पकडू शकतात आणि त्यांच्या वातावरणात फेरफार करू शकतात.

 4. स्नायुशूल: त्यांच्या शरीराच्या वरच्या भागामध्ये चांगले विकसित स्नायू असतात, ज्यामुळे त्यांना चढणे, डोलणे आणि चारा घालणे यासारख्या क्रियाकलापांसाठी प्रचंड शक्ती मिळते.

 5. डोके: गोरिल्लांचे डोके मोठे असते ज्याला वरच्या बाजूला सॅजिटल क्रेस्ट म्हणतात. हे क्रेस्ट कडक वनस्पती सामग्री चघळण्यासाठी वापरल्या जाणार्‍या शक्तिशाली जबड्याच्या स्नायूंना संलग्नक बिंदू प्रदान करते.

 6. चेहरा: त्यांचा विशिष्ट नाकपुड्या आणि भावपूर्ण डोळे असलेला केसहीन चेहरा असतो. त्यांच्या चेहऱ्याची वैशिष्ट्ये सामाजिक गटातील संवादासाठी वापरली जातात.

 7. कोट: गोरिलांचे शरीर खरखरीत, काळे किंवा गडद तपकिरी रंगाचे असते, जे त्यांना त्यांच्या जंगलात उबदार राहण्यास मदत करते.

 8. लैंगिक द्विरूपता: प्रौढ नर मादींपेक्षा लक्षणीयरीत्या मोठे आणि जड असतात आणि त्यांच्या डोक्यावर अधिक स्पष्ट बाणकुंडी असतात.

 9. पोस्चर: गोरिला प्रामुख्याने चारही चौकारांवर चालतात, नकल-वॉकिंग नावाच्या वर्तनात त्यांच्या पोरांचा आधार घेतात. तथापि, ते उभे राहू शकतात आणि कमी अंतरासाठी द्विपाद चालतात.

 10. छाती: गोरिलांची छाती बॅरल-आकाराची असते ज्यामध्ये त्यांचे शक्तिशाली हृदय आणि फुफ्फुसे असतात, ज्यामुळे शारीरिक हालचालींसाठी सहनशक्ती सक्षम होते.

 ही वैशिष्ट्ये एकत्रितपणे मध्य आणि पश्चिम आफ्रिकेतील घनदाट जंगलात गोरिलांना जीवनासाठी अनुकूल बनवतात, जिथे ते प्रामुख्याने शाकाहारी असतात आणि सैन्य किंवा कुटुंब म्हणून ओळखल्या जाणार्‍या सामाजिक गटांमध्ये राहतात.

गोरील्ला या प्राण्याचा आहार

गोरिला हे प्रामुख्याने शाकाहारी असतात आणि त्यांच्या खाण्याच्या सवयी मुख्यतः शाकाहारी असतात. त्यांच्या आहाराच्या सवयींचे काही महत्त्वाचे पैलू येथे आहेत:

 1. वनस्पती-आधारित आहार: गोरिला प्रामुख्याने पाने, देठ, कोंब, फळे आणि फुलांसह विविध प्रकारच्या वनस्पतींचे साहित्य वापरतात. त्यांचा आहार 90% पेक्षा जास्त वनस्पती पदार्थांनी बनलेला असतो.

 2. पाने: पाने, विशेषतः कोवळी पाने, त्यांच्या आहाराचा एक महत्त्वाचा भाग बनतात. गोरिल्ला हे वनस्पतींचे विशिष्ट भाग काळजीपूर्वक निवडण्यासाठी आणि खाण्यासाठी ओळखले जातात, बहुतेकदा ते अधिक पौष्टिक आणि पचायला सोपे असतात.

 3. फळे: जेव्हा हंगामात, फळे गोरिलाच्या आहाराचा एक महत्त्वाचा भाग असू शकतात. ते विविध प्रकारच्या फळांचा आनंद घेतात, जे त्यांना आवश्यक जीवनसत्त्वे आणि शर्करा प्रदान करतात.

 4. **स्टेम्स आणि शूट्स:** गोरिलास स्टेम्स आणि शूट्स सारख्या वनस्पतींचे कठीण भाग खाण्यासाठी अनुकूल केले जातात. त्यांचे शक्तिशाली जबडे आणि दात त्यांना या तंतुमय पदार्थांवर प्रक्रिया करण्यास मदत करतात.

 5. बांबू: काही प्रदेशांमध्ये, गोरिला देखील बांबू खातात, जे त्यांच्या आहाराचा एक भाग बनवतात.

 ६. किमान प्राणी पदार्थ: गोरिल्ला हे प्रामुख्याने शाकाहारी असतात, ते अधूनमधून लहान कीटक, मुंग्या किंवा मुंग्या खातात, परंतु यामुळे त्यांच्या आहाराचा फारच छोटा भाग असतो.

 7. चार भरणे: गोरिला त्यांच्या दिवसाचा महत्त्वपूर्ण भाग अन्नासाठी चारा घालण्यात घालवतात. ते झाडे उचलण्यासाठी, पकडण्यासाठी आणि हाताळण्यासाठी त्यांचे हात वापरतात आणि त्यांचे मजबूत जबडे त्यांना तंतुमय वनस्पती तोडण्यास मदत करतात.

 8. **सामाजिक खाणे:** गोरिला सहसा सामाजिक गटांमध्ये आहार घेतात, ज्यात प्रौढ नर, मादी आणि त्यांची संतती समाविष्ट असू शकते. सामाजिक खाणे हे समूहातील सामाजिक बंधनासाठी एक वेळ म्हणून काम करते.

 9. **हंगामी भिन्नता:** गोरिल्ला आहार काही खाद्यपदार्थांच्या उपलब्धतेनुसार हंगामानुसार बदलू शकतो. जे सहज उपलब्ध आहे ते सेवन करून ते बदलत्या ऋतूंशी जुळवून घेतात.

 हे लक्षात घेणे महत्त्वाचे आहे की गोरिल्लाच्या दोन मुख्य प्रजाती आहेत: पूर्व गोरिला (गोरिला बेरिंगे) आणि पश्चिम गोरिला (गोरिला गोरिला). प्रत्येक प्रजाती आणि त्यांच्या उपप्रजातींमध्ये त्यांच्या विशिष्ट निवासस्थान आणि आफ्रिकेतील स्थानांवर आधारित आहारविषयक प्राधान्ये आणि सवयी थोड्या वेगळ्या असू शकतात.

गोरिलाबद्दल मनोरंजक तथ्ये:

 1. गोरिला हे पृथ्वीवरील सर्वात मोठे जिवंत प्राणी आहेत.

 2. ते मध्य आणि पश्चिम आफ्रिकेच्या जंगलातील मूळ आहेत.

 3. गोरिल्लाच्या दोन मुख्य प्रजाती आहेत: पूर्व गोरिला आणि पश्चिम गोरिला.

 4. पूर्वेकडील गोरिल्लामध्ये पर्वतीय गोरिला आणि पूर्वेकडील सखल प्रदेशातील गोरिल्ला यांचा समावेश होतो.

 5. वेस्टर्न गोरिल्लामध्ये वेस्टर्न सखल प्रदेशाचा गोरिल्ला आणि गंभीरपणे धोक्यात असलेला क्रॉस रिव्हर गोरिला यांचा समावेश होतो.

 6. गोरिला हे शाकाहारी आहेत आणि प्रामुख्याने वनस्पती, पाने, देठ आणि फळे खातात.

 7. सैन्य किंवा कुटुंब म्हणून ओळखल्या जाणार्‍या गटांमध्ये त्यांची कठोर सामाजिक रचना आहे.

 8. सिल्व्हरबॅक गोरिल्ला हे प्रबळ पुरुष आहेत ज्यांच्या पाठीवर विशिष्ट चांदीचे केस असतात.

 9. गोरिला संवाद साधण्यासाठी विविध स्वर, हावभाव आणि शरीर मुद्रा वापरतात.

 10. ते त्यांच्या बुद्धिमत्तेसाठी आणि समस्या सोडवण्याच्या क्षमतेसाठी ओळखले जातात.

 11. जंगलात गोरिल्लाचे आयुष्य सुमारे 35-40 वर्षे असते आणि ते बंदिवासात जास्त काळ जगू शकतात.

 12. पर्वतीय गोरिला ही दुर्मिळ गोरिल्ला उपप्रजातींपैकी एक आहे, ज्यामध्ये 1,000 पेक्षा कमी व्यक्ती जंगलात उरल्या आहेत.

 13. वन्यजीवांच्या अवैध व्यापारासाठी अधिवास नष्ट झाल्याने आणि शिकारीमुळे गोरिला धोक्यात आले आहेत.

 14. ते शक्तिशाली प्राणी आहेत, प्रौढ नरांचे वजन 450 पौंड (204 किलोग्रॅम) पर्यंत असते.

 15. गोरिला हे प्रामुख्याने चतुर्भुज असतात परंतु ते उभे राहू शकतात आणि कमी अंतरासाठी दोन पायांवर चालू शकतात.

 16. मातांचे त्यांच्या संततीशी घट्ट नाते असते आणि अर्भक गोरिल्ला अनेक वर्षे त्यांच्या मातांवर अवलंबून असतात.

 17. गोरिला रात्री झोपण्यासाठी घरटे बांधतात, सहसा झाडांवर किंवा जमिनीवर.

 18. त्यांच्याकडे मजबूत, निपुण हात आणि विरोधाभासी अंगठे आहेत, जे त्यांना वस्तू पकडू देतात.

 19. गोरिल्लांना गंधाची तीव्र भावना असते, ज्याचा वापर ते अन्न शोधण्यासाठी आणि संवाद साधण्यासाठी करतात.

 20. गोरिलाची पचनसंस्था तंतुमय वनस्पती सामग्रीवर कार्यक्षमतेने प्रक्रिया करण्यासाठी अनुकूल असते.

 21. ते शांतताप्रिय प्राणी आहेत आणि सामान्यत: संघर्ष टाळतात, परंतु पुरुष वर्चस्व प्रस्थापित करण्यासाठी प्रदर्शनांमध्ये व्यस्त राहू शकतात.

 22. जंगलात, गोरिलांना इबोला सारख्या रोगांचा धोका असतो, ज्यामुळे लोकसंख्या नष्ट होऊ शकते.

 23. गोरिल्ला त्यांच्या DNA पैकी 98% मानवांसोबत शेअर करतात, ज्यामुळे ते आमच्या जवळच्या नातेवाईकांपैकी एक बनतात.

 24. अमेरिकन प्राइमेटोलॉजिस्ट डियान फॉसी यांनी रवांडामधील पर्वतीय गोरिलांवर अग्रगण्य संशोधन केले.

 25. गोरिलांच्या अस्तित्वासाठी संरक्षणाचे प्रयत्न महत्त्वपूर्ण आहेत, त्यांच्या अधिवासांचे रक्षण करण्यासाठी आणि शिकारीचा सामना करण्यासाठी संस्था कार्यरत आहेत.

 ही आकर्षक तथ्ये जंगलातील गोरिल्लांसमोरील अद्वितीय वैशिष्ट्ये आणि आव्हाने अधोरेखित करतात.

Read More →

स्टारफिश ची संपुर्ण महिती

 

स्टारफिश, ज्याला समुद्रातील तारे देखील म्हणतात, हा एकिनोडर्माटा या फिलमशी संबंधित समुद्री इनव्हर्टेब्रेटचा एक प्रकार आहे. ते उथळ किनारपट्टीच्या पाण्यापासून खोल समुद्रापर्यंत जगभरातील महासागरांमध्ये आढळतात. स्टारफिश त्यांच्या विशिष्ट स्वरूपासाठी ओळखले जातात, मध्यवर्ती भागातून अनेक हात बाहेर पडतात. स्टारफिशच्या सामान्य प्रतिमेला पाच हात असतात, तर काही प्रजातींना अधिक हात असू शकतात आणि त्यांचे आकार लक्षणीयरीत्या बदलू शकतात.

 काही सामान्य वैशिष्ट्ये आणि स्टारफिशची माहिती आहे:

 1. **शरीराची रचना:** 

स्टारफिशची शरीराची एक अनोखी रचना असते ज्याला मध्यवर्ती डिस्क-आकाराचे शरीर असते (ज्याला सेंट्रल डिस्क किंवा सेंट्रल डिस्क म्हणतात) ज्यापासून त्यांचे हात पसरतात. मध्यवर्ती डिस्कमध्ये पाचक प्रणाली, जल रक्तवहिन्यासंबंधी प्रणाली आणि पुनरुत्पादक अवयवांसह महत्त्वपूर्ण अवयव असतात.

 2. **जल संवहनी प्रणाली:** 

स्टारफिशचे सर्वात वैशिष्ट्यपूर्ण वैशिष्ट्य म्हणजे त्यांची जल संवहनी प्रणाली, जी लोकोमोशन आणि फीडिंगसह अनेक कार्ये करते. ही प्रणाली द्रवपदार्थाने भरलेल्या कालव्या आणि नळीच्या पायांच्या जाळ्याने बनलेली आहे. त्यांचे नळीचे पाय आकुंचन पावून आणि शिथिल करून, स्टारफिश हलवू शकतात, पृष्ठभाग पकडू शकतात आणि त्यांच्या भक्ष्याला हाताळू शकतात.

 3. **आहार:** 

स्टारफिश हे संधीसाधू शिकारी आणि स्कॅव्हेंजर आहेत. ते प्रामुख्याने लहान इनव्हर्टेब्रेट्स, जसे की मोलस्क, क्रस्टेशियन्स आणि अगदी इतर स्टारफिश खातात. काही स्टारफिशच्या प्रजाती त्यांच्या पोटात फिरवण्याच्या आणि बाहेरून शिकार पचवण्याच्या क्षमतेसाठी ओळखल्या जातात, ज्यामुळे त्यांना त्यांच्या तोंडापेक्षा मोठ्या जीवांना खायला मिळते.

 4. **पुनरुत्पादन:** 

स्टारफिशच्या सर्वात उल्लेखनीय क्षमतांपैकी एक म्हणजे त्यांची पुनरुत्पादनाची क्षमता. शिकारीमुळे किंवा दुखापतीमुळे स्टारफिशने हात गमावल्यास, तो वेळोवेळी तो हात पुन्हा वाढवू शकतो. काही प्रकरणांमध्ये, मध्यवर्ती चकतीचा एक भाग जोडला गेल्याने नवीन स्टारफिश कापलेल्या हातातूनही वाढू शकतो.

 5. **प्रजनन:** 

स्टारफिश लैंगिक आणि अलैंगिक अशा दोन्ही पद्धतींनी पुनरुत्पादन करतात. त्यांचे वेगळे लिंग आहेत आणि गर्भाधान सामान्यतः पाण्याच्या स्तंभात बाहेरून होते. एकदा फलित झाल्यावर, अंडी अळ्यांमध्ये विकसित होतात, जी समुद्राच्या तळावर स्थायिक होण्यापूर्वी आणि प्रौढ स्टारफिशमध्ये विकसित होण्यापूर्वी मेटामॉर्फोसिसमधून जातात. काही प्रजाती विखंडन नावाच्या प्रक्रियेद्वारे अलैंगिकपणे पुनरुत्पादन देखील करू शकतात, जेथे स्टारफिशचा तुकडा नवीन व्यक्तीमध्ये पुन्हा निर्माण होऊ शकतो.

 ६. **निवासस्थान:** 

स्टारफिश खडकाळ किनारे, प्रवाळ खडक, वालुकामय तळ आणि सीग्रास बेड यासह विविध सागरी वातावरणात राहतात. ते आंतरभरतीच्या क्षेत्रापासून खोल समुद्राच्या खंदकांपर्यंत अनेक खोलीत आढळू शकतात.

 7. **जैवविविधता:** 

स्टारफिशच्या 2,000 पेक्षा जास्त प्रजाती आहेत, ज्यामध्ये रंग, आकार आणि रुपांतरांची विस्तृत श्रेणी प्रदर्शित केली जाते. काही प्रजाती तुलनेने लहान असतात, तर काहींचे हात अनेक फुटांपर्यंत असू शकतात. ते विविध आकार आणि नमुन्यांमध्ये येतात, ज्यामुळे ते त्यांच्या सभोवतालच्या वातावरणात मिसळू शकतात.

 8. **इकोसिस्टमची भूमिका:** 

स्टारफिश हे शिकारी आणि शिकार या दोन्ही रूपात सागरी परिसंस्थेत महत्त्वाची भूमिका बजावतात. ते विशिष्ट शिकार प्रजातींच्या लोकसंख्येवर नियंत्रण ठेवण्यास मदत करतात आणि पोषक सायकलिंगमध्ये योगदान देतात. तथापि, काही इकोसिस्टममध्ये काही स्टारफिश प्रजातींच्या लोकसंख्येच्या स्फोटांमुळे व्यत्यय आला आहे ज्यामुळे कोरल रीफचा ऱ्हास होऊ शकतो.

 हे लक्षात घेणे महत्त्वाचे आहे की स्टारफिश हे आकर्षक प्राणी असताना, त्यांना अधिवासाची हानी, प्रदूषण आणि रोग यासारख्या आव्हानांना देखील सामोरे जावे लागले आहे, ज्याचा काही विशिष्ट प्रदेशांमध्ये त्यांच्या लोकसंख्येवर परिणाम झाला आहे.

स्टारफिश बद्दल 25 तथ्य:

 1. स्टारफिश मासे नाहीत; ते एकिनोडर्म्स आहेत, समुद्र अर्चिन आणि वाळूच्या डॉलर्सशी जवळून संबंधित आहेत.

 2. हरवलेले अंग पुन्हा निर्माण करण्याची त्यांच्याकडे एक अद्वितीय क्षमता आहे, जी पुन्हा नवीन स्टारफिश बनू शकते.

 3. स्टारफिशच्या प्रजातींवर अवलंबून, सामान्यतः 5 ते 40 च्या दरम्यान, वेगवेगळ्या संख्येने हात असू शकतात.

 4. ते लाल, नारिंगी, पिवळा, निळा आणि अगदी काळ्या रंगांसह विस्तृत रंगांमध्ये येतात.

 5. स्टारफिश त्यांच्या हातांच्या खालच्या बाजूस असलेल्या शेकडो लहान ट्यूब फूट वापरून हलतात.

 6. ते जगभरातील महासागरांमध्ये आढळतात, सर्वात उथळ किनारपट्टीच्या पाण्यापासून ते सर्वात खोल महासागराच्या खंदकापर्यंत.

 7. स्टारफिशमध्ये एक साधी जलसंवहनी प्रणाली असते जी त्यांना हालचाल आणि आहार देण्यास मदत करते.

 8. त्यांचे तोंड त्यांच्या शरीराच्या खालच्या बाजूला असते आणि ते मोलस्क, लहान मासे, एकपेशीय वनस्पती आणि डेट्रिटस खातात.

 9. स्टारफिशच्या काही प्रजाती भक्षक आहेत, तर काही फिल्टर फीडर आहेत.

 10. स्टारफिश त्यांच्या नळीचे पाय आणि शक्तिशाली हात वापरून शिकारीच्या उघड्या कवचांना मारण्याच्या क्षमतेसाठी ओळखले जातात.

 11. काही प्रजाती पोट परत आत खेचण्यापूर्वी बाहेरून अन्न पचवण्यासाठी त्यांचे पोट त्यांच्या शरीरातून बाहेर काढू शकतात.

 12. स्टारफिशला केंद्रीकृत मेंदू नसतो; त्यांच्याकडे मज्जातंतूचे जाळे असते जे त्यांच्या हालचालींचे समन्वय साधण्यास मदत करते.

 13. त्यांची अनोखी त्वचा लहान, खडबडीत मणक्यांनी झाकलेली असते, ज्यामुळे त्यांना भक्षकांपासून संरक्षण मिळते.

 14. स्टारफिशमध्ये रक्ताभिसरण प्रणाली नसणे; त्याऐवजी, ते पोषक आणि ऑक्सिजन वितरीत करण्यासाठी समुद्राच्या पाण्यावर अवलंबून असतात.

 15. स्टारफिशच्या काही प्रजाती अर्ध्या भागात विभाजित करून किंवा हात तोडून अलैंगिकपणे पुनरुत्पादन करू शकतात.

 16. लैंगिक पुनरुत्पादनामध्ये बाह्य गर्भाधानाचा समावेश होतो आणि स्टारफिश अंडी आणि शुक्राणू पाण्यात सोडतात.

 17. स्टारफिश अळ्यांना बिपिनेरिया म्हणतात आणि ते प्रौढ होण्यासाठी मेटामॉर्फोसिसमधून जातात.

 18. त्यांची पुनरुत्पादन करण्याची क्षमता त्यांना ऊती आणि अवयवांच्या पुनरुत्थानाचा अभ्यास करण्यासाठी मौल्यवान विषय बनवते.

 19. स्टारफिश समुद्राच्या तापमानात आणि प्रदूषणात बदल करण्यास संवेदनाक्षम असतात, ज्यामुळे ते पर्यावरणीय बदलांना असुरक्षित बनवतात.

 20. काटेरी तार्‍याचा मुकुट प्रवाळ खाण्याच्या प्रवृत्तीसाठी ओळखला जातो, ज्यामुळे रीफ इकोसिस्टमला धोका निर्माण होतो.

 21. काही स्टारफिश लहान असले तरी इतर 3 फूट (1 मीटर) पेक्षा जास्त पसरलेल्या हातांसह बरेच मोठे होऊ शकतात.

 22. स्टारफिशच्या हाताच्या टोकांवर प्रकाश-संवेदनशील पेशी असतात जे त्यांना प्रकाशातील बदल शोधण्यात मदत करतात.

 23. काही प्रजाती संरक्षण यंत्रणा म्हणून शस्त्रे टाकू शकतात, भक्षकांचे लक्ष विचलित करू शकतात आणि त्यांना पळून जाऊ शकतात.

 24. स्टारफिशचे आयुर्मान असते जे प्रजातींवर अवलंबून मोठ्या प्रमाणावर बदलते, काही वर्षांपासून ते दशकांपर्यंत.

 25. काही संस्कृतींमध्ये, स्टारफिश त्यांच्या उल्लेखनीय क्षमतेमुळे मार्गदर्शन, प्रेरणा आणि पुनरुत्पादनाचे प्रतीक आहेत.

 मला आशा आहे की तुम्हाला स्टारफिशबद्दलची ही तथ्ये मनोरंजक वाटतील!

स्टारफिश महाराष्ट्रात कोठे आढळतात

पश्चिम भारतातील एक राज्य असलेल्या महाराष्ट्राच्या किनारपट्टीवर स्टारफिश आढळतात. अरबी समुद्राच्या किनाऱ्यांचा समावेश असलेल्या काही ठिकाणी तुम्हाला स्टारफिश आढळू शकतात. किनारी भाग, भरती-ओहोटी आणि खडकाळ आंतरभरतीचे क्षेत्र हे सामान्य निवासस्थान आहेत जिथे तुम्हाला हे सागरी प्राणी आढळू शकतात. लक्षात ठेवा की स्टारफिशची उपलब्धता हंगाम, भरती-ओहोटी आणि किनार्‍यावरील विशिष्ट ठिकाणांसारख्या घटकांवर आधारित बदलू शकते. तुम्हाला महाराष्ट्रातील स्टारफिशचे निरीक्षण करण्यात स्वारस्य असल्यास, त्यांना पाहण्याच्या उत्तम संधींसाठी स्थानिक समुद्रकिनारे, तसेच सिंधुदुर्ग जिल्ह्यातील तारकर्ली समुद्र किनाऱ्यावर हे स्टार फिश मोठ्या प्रमाणात आढळतात. तसेच खडकाळ किनारे आणि समुद्राच्या भरतीच्या वेळी सागरी परिसंस्थांना भेट देणे चांगली कल्पना आहे.

Read More →

कोळी या प्राण्याची संपूर्ण माहिती

 

कोळी या प्राण्याची शरीर रचना 

 1. **सेफॅलोथोरॅक्स (प्रोसोमा):**

    - **डोके आणि थोरॅक्स फ्यूजन:** सेफॅलोथोरॅक्स हे डोके आणि वक्षस्थळ एकत्र करणारी एक फ्यूज केलेली रचना आहे.

    - **डोळे:** बहुतेक कोळ्यांचे अनेक साधे डोळे असतात, 6 ते 8 पर्यंत, वेगवेगळ्या नमुन्यांमध्ये मांडलेले असतात.

    - **चेलीसेरे:** पेअर केलेले उपांग ज्यामध्ये फॅन्ग असतात, जे शिकारमध्ये विष टोचण्यासाठी वापरले जातात.

 2. **पोट (ओपिस्टोसोमा):**

    - **अवयव:** पोटामध्ये पाचक, पुनरुत्पादक आणि श्वसन प्रणालीसह महत्त्वाचे अवयव असतात.

    - **स्पिनरेट्स:** ओटीपोटाच्या मागील बाजूस असलेल्या रेशीम-उत्पादक ग्रंथी. कोळी रेशीम विविध कारणांसाठी वापरतात, जसे की जाळे बांधणे, अंड्याच्या पिशव्या तयार करणे किंवा ड्रॅगलाइन बनवणे.

    - **पुस्तक फुफ्फुस:** काही कोळ्यांमध्ये श्वसनाचे अवयव आढळतात, जे गॅस एक्सचेंजसाठी पुस्तकाच्या पृष्ठांसारखे कार्य करतात.

 3. **पाय:**

    - **आठ सेगमेंटेड पाय:** कोळ्यांना सामान्यत: आठ पाय असतात, प्रत्येकात सात सेगमेंट असतात: कोक्सा, ट्रोकेंटर, फेमर, पॅटेला, टिबिया, मेटाटारसस आणि टार्सस.

    - **कार्ये:** पाय गतिशीलता, शिकार पकडण्यासाठी आणि कंपन संवेदनासाठी आवश्यक आहेत.

 ४. **पेडिपॅल्प्स:**

    - **पुढील परिशिष्ट:** तोंडाजवळ स्थित, पेडीपॅल्प्स विविध कार्यांसाठी वापरले जातात, जसे की संवेदना, शिकार हाताळणे आणि वीण दरम्यान शुक्राणूंचे हस्तांतरण.

 5. **संवेदी केस आणि सेट:**

    - **स्पर्शाचे केस:** कोळ्याचे शरीर झाकलेले, हे केस कंपन ओळखतात आणि वातावरणात नेव्हिगेट करण्यात मदत करतात.

कोळी या प्राण्याचा आहार

कोळी प्रामुख्याने मांसाहारी असतात आणि त्यांच्या खाण्याच्या सवयींमध्ये सामान्यतः इतर लहान आर्थ्रोपॉड्स किंवा कीटकांची शिकार करणे आणि त्यांचे सेवन करणे समाविष्ट असते. प्रक्रिया सहसा या चरणांचे अनुसरण करते:

 1. **शिकार:**

    - कोळी शिकार पकडण्यासाठी विविध तंत्रांचा वापर करतात. काहीजण सक्रियपणे पाठलाग करून किंवा हल्ला करून शिकार करतात, तर काही फसलेली शिकार पकडण्यासाठी जाळे तयार करतात.

 2. **विषारी दंश:**

    - एकदा कोळी आपले भक्ष्य पकडल्यानंतर, तो त्याच्या फॅन्ग्समधून (चेलिसेरे) विष टोचतो. विष शिकारला स्थिर किंवा मारण्यास मदत करते आणि त्यात पचन प्रक्रिया सुरू करणारे एंजाइम देखील असू शकतात.

 ३. **पचन:**

    - कोळी घन पदार्थ खाण्यास असमर्थ असतात. त्याऐवजी, ते त्यांच्या शिकारच्या अंतर्गत ऊतींचे द्रवीकरण करण्यासाठी पाचक एंजाइम वापरतात. नंतर द्रवीभूत पोषकद्रव्ये कोळी शोषून घेतात.

 4. **शोषक द्रव:**

    - कोळी आपल्या चेलीसेरीचा वापर करून द्रवयुक्त पोषक द्रव्ये शोषून घेते आणि एक्सोस्केलेटन सारखे अपचनीय भाग मागे टाकते.

 5. **पुनर्गमन:**

    - काही प्रकरणांमध्ये, कोळी पाचक द्रवपदार्थ भक्ष्यावर परत आणू शकतात आणि नंतर परिणामी द्रव शोषू शकतात. ही प्रक्रिया स्पायडरच्या शरीराबाहेर होते.

 ६. **वेब स्टोरेज:**

    - जाळे बांधणारे कोळी पकडलेले शिकार नंतरच्या वापरासाठी रेशीम गुंडाळलेल्या पॅकेजमध्ये ठेवू शकतात.

 कोळी हे संधीसाधू खाद्य आहेत, त्यांच्या शिकार धोरणांना उपलब्ध शिकार आणि पर्यावरणीय परिस्थितीनुसार अनुकूल करतात. जाळे बांधण्यासाठी किंवा शिकार आणि संरक्षणासाठी निवारा तयार करण्यासाठी त्यांची रेशीम उत्पादन करण्याची क्षमता देखील महत्त्वपूर्ण आहे.

    कोळी या प्राण्याची काही आश्चर्यकारक तत्वे 

1. **रेशीम उत्पादन:** स्पायडर स्पिनरेट्स नावाच्या विशेष ग्रंथीपासून रेशीम तयार करतात, ते जाळे, अंड्याच्या पिशव्या आणि ड्रॅगलाइनसाठी वापरतात.

  

 2. **विषारी फॅंग्स:** बहुतेक कोळ्यांमध्ये शिकारीला स्थिर करण्यासाठी किंवा मारण्यासाठी विषारी फॅंग्स (चेलिसेरे) असतात.

 3. **आठ पाय:** सर्व कोळ्यांना आठ पाय असतात, ते कीटकांपासून वेगळे करतात.

 4. **साधे डोळे:** कोळ्यांना सामान्यतः अनेक साधे डोळे असतात, विविध नमुन्यांमध्ये मांडलेले असतात.

 5. **निवास विविधता:** कोळी जंगले आणि वाळवंटापासून मानवी निवासस्थानापर्यंत विविध प्रकारच्या वातावरणात राहतात.

 6. **मोल्टिंग:** कोळी वाढण्यास विरघळतात, वेळोवेळी त्यांचे एक्सोस्केलेटन सोडतात.

 7. **आकारांची विविधता:** स्पायडरचे आकार मोठ्या प्रमाणात बदलतात, लहान प्रजातींपासून ते 10 इंचांपेक्षा जास्त पाय असलेल्या मोठ्या टारंटुलापर्यंत.

 8. **एकाकी स्वभाव:** बहुतेक कोळी एकटे असतात आणि प्रादेशिक वर्तन प्रदर्शित करतात.

 9. **विविध रेशीम प्रकार:** कोळी विविध उद्देशांसाठी वेगवेगळ्या प्रकारचे रेशीम तयार करतात, जसे की शिकार पकडण्यासाठी चिकट रेशीम आणि संरचनात्मक आधारासाठी नॉन-स्टिकी रेशीम.

 10. **निशाचर शिकारी:** अनेक कोळी निशाचर असतात, रात्री सक्रियपणे शिकार करतात.

 11. **उडी मारण्याची क्षमता:** जंपिंग स्पायडर त्यांच्या उत्कृष्ट उडी मारण्याच्या क्षमतेसाठी ओळखले जातात, सुरक्षा रेषा म्हणून रेशीम ड्रॅगलाइन्स वापरतात.

 12. **एग सॅक कन्स्ट्रक्शन:** मादी कोळी त्यांच्या अंडींचे संरक्षण आणि आश्रय देण्यासाठी रेशीम अंड्याच्या पिशव्या तयार करतात.

 13. **न्यायालयीन विधी:** नर कोळी विस्तृत विवाह विधींमध्ये गुंततात, काहीवेळा रेशमाने गुंडाळलेले शिकार भेट म्हणून सादर करतात.

 14. **दीर्घ आयुष्य:** काही टारंटुला अनेक दशके बंदिवासात जगू शकतात.

 15. **उड्डाण:** काही कोळ्याच्या प्रजाती, जसे की फुगे मारणारे कोळी, वारा पकडण्यासाठी आणि लांब अंतरावर पसरण्यासाठी रेशीम धाग्यांचा वापर करतात.

 16. **सामाजिक कोळी:** बहुतेक कोळी एकटे असताना, काही प्रजाती सामाजिक वर्तन प्रदर्शित करतात आणि वसाहतींमध्ये राहतात.

 17. **विशेष शिकार तंत्र:** कोळी विविध शिकार तंत्रांचा वापर करतात, ज्यात हल्ला करणे, पाठलाग करणे आणि शिकारीचा सक्रियपणे पाठलाग करणे समाविष्ट आहे.

 18. **मुंग्यांची नक्कल:** काही कोळी शिकारी टाळण्यासाठी मुंग्यांची नक्कल करतात.

 19. **कंपन संप्रेषण:** कोळी संवाद साधण्यासाठी, शिकार शोधण्यासाठी आणि संभाव्य जोडीदार ओळखण्यासाठी त्यांच्या जाळ्यावरील कंपनांचा वापर करतात.

 20. **केमिकल सेन्सिंग:** कोळ्यांच्या पायात त्यांच्या वातावरणातील रसायने संवेदना करण्यासाठी केमोरेसेप्टर्स असतात.

 २१. **पुनरुत्पादन:** कोळी पिघळण्याच्या चक्रात हरवलेले पाय पुन्हा निर्माण करू शकतात.

 22. **पाणी अनुकूलन:** काही कोळी डुंबू शकतात आणि पाण्याखाली राहू शकतात, श्वसनासाठी हवेचे फुगे तयार करतात.

 23. **बायोल्युमिनेसन्स:** काही कोळी बायोल्युमिनेसन्सचे प्रदर्शन करतात, विविध कारणांसाठी प्रकाश निर्माण करतात.

 24. **Camouflage:** काही कोळी त्यांच्या रेशीमचा वापर करून छलावरणासाठी परिसराची नक्कल करणारे आश्रयस्थान तयार करतात.

 25. **प्राचीन प्राणी:** कोळी हे प्राचीन प्राणी आहेत, ज्याचे जीवाश्म पुरावे 300 दशलक्ष वर्षांपूर्वीचे आहेत.

Read More →

सिंह या प्राण्याची महिती

                                   सिंह 

          सिंहांचे वैज्ञानिक नाव पॅंथेरा लिओ आहे.  पँथेरा वंश ग्रीक वंशाचा आहे आणि त्यात वाघ, सिंह, जग्वार आणि बिबट्या यांसारख्या मोठ्या मांजरांच्या प्रजातींचा समावेश आहे ज्यात गर्जना करण्याची क्षमता आहे.  सिंह हा लॅटिन शब्द सिंहासाठी आहे. 

सिहांबद्दल सामान्य माहिती

 सिंहाच्या पोटजातीचे दोन प्रकार आहेत.  एकाचे नाव पँथेरा लिओ मेलानोचैटा आहे आणि तो दक्षिण आणि पूर्व आफ्रिकेत राहतो.  दुसऱ्या सिंहाच्या उपप्रजातीचे वैज्ञानिक नाव पँथर लिओ आहे आणि ते पश्चिम आफ्रिका, मध्य आफ्रिका आणि आशियामध्ये राहतात.
सिंह प्राणी "आफ्रिकन बिग फाईव्ह" पैकी एक मानला जातो.
 आतापर्यंत रेकॉर्ड केलेल्या सर्वात मोठ्या सिंहाचे वजन 690 पौंड होते आणि 1936 मध्ये दक्षिण आफ्रिकेत शूट करण्यात आले होते. प्राचीन सिंह आजच्या सर्वात मोठ्या सिंहांपेक्षाही मोठे होते आणि 1,153 पौंडांपर्यंत पोहोचले होते!

   1993-2014 दरम्यान, IUCN ने अंदाज लावला की सिंहांची लोकसंख्या 42% कमी झाली.  शिकार आणि अधिवास नष्ट झाल्यामुळे, आज 20,000 पेक्षा कमी सिंह शिल्लक असतील असा अंदाज आहे.
 सिंह सामान्यतः सामाजिक प्राणी असले तरी प्राइड्समध्ये साधारणपणे ८०% स्त्रिया असतात.  या कारणास्तव, आठपैकी फक्त एक नर सिंह प्रौढ होईपर्यंत जिवंत राहतो.  नर सिंहांचे गट कधीकधी एकत्र बांधतात, मोठ्या प्रदेशावर नियंत्रण ठेवतात.  दक्षिण आफ्रिकेच्या क्रुगर नॅशनल पार्कमधील नर सिंहांच्या एका प्रसिद्ध गटाने 170,000 एकर क्षेत्रावर नियंत्रण केले आणि 100 हून अधिक प्रतिस्पर्धी सिंह आणि शावकांना मारण्याचा अंदाज आहे.

 सिंह हे प्राणी आहेत ज्यांना प्राणीसंग्रहालयात आणि बंदिवासात ठेवण्यात आले आहे.  18व्या शतकात इंग्लंडमध्ये, टॉवर मेनेजरी (लंडन प्राणीसंग्रहालयाचा पूर्ववर्ती) प्रवेशाची किंमत सिंहांना खाण्यासाठी मांजर किंवा कुत्र्यासाठी तीन पेन्स होती!

        मोठ्या मांजरीच्या वंशातील इतर सदस्यांपासून सिंह वेगळे आहेत, पँथेरा—वाघ, बिबट्या आणि जग्वार.  प्रौढ नर सिंह हे मादीपेक्षा खूप मोठे असतात आणि त्यांच्या मानेभोवती केसांची प्रभावी माने असते.  मानेचा रंग, आकार आणि विपुलता हे सर्व व्यक्तींमध्ये आणि वयानुसार बदलतात.  मानेचे कार्य हे आहे की नर स्त्रियांना अधिक प्रभावशाली आणि प्रतिस्पर्धी पुरुषांना अधिक घाबरवणारा दिसावा.  सिंहाची जाड माने प्रदेशातील वाद किंवा प्रजननाच्या अधिकारांवरून इतर नरांशी झालेल्या मारामारीच्या वेळी आपल्या मानेचे पंजे मारण्यापासून संरक्षण करते.

      सिंह ही एकमेव मांजरी आहेत जी "प्राइड्स" नावाच्या मोठ्या, सामाजिक गटांमध्ये राहतात.  प्राइडमध्ये 3 ते 30 सिंह असू शकतात आणि ते सिंहीण (माता, बहिणी आणि चुलत भाऊ अथवा बहीण) आणि त्यांचे शावक आणि काही असंबंधित प्रौढ नरांपासून बनलेले असतात.  अभिमानाचे जवळचे बंधन आहे आणि अनोळखी व्यक्तीला स्वीकारण्याची शक्यता नाही.  असंबंधित नर काही महिने किंवा काही वर्षे राहतात, परंतु वृद्ध सिंही आयुष्यभर एकत्र राहतात.  कमी अन्न असलेल्या कोरड्या भागात, प्राइड्स लहान असतात, दोन सिंहीण प्रभारी असतात.  जास्त अन्न आणि पाणी असलेल्या अधिवासात, प्राइड्समध्ये चार ते सहा प्रौढ सिंहीण असू शकतात.  नर आणि मादी दोघेही त्यांच्या प्रदेशाची व्याख्या करण्यासाठी सुगंध चिन्ह करतात.

 अभिमानाने जगणे जीवन सोपे करते.  एक गट म्हणून शिकार करणे म्हणजे सिंहांना आवश्यकतेनुसार अन्न मिळण्याची चांगली शक्यता असते आणि शिकार करताना ते जखमी होण्याची शक्यता कमी असते.  सिंह संशोधकांच्या लक्षात आले आहे की काही क्रियाकलाप अभिमानामध्ये "संसर्गजन्य" असतात.  जर एक सिंह जांभई देत असेल, वर घेत असेल किंवा गर्जना करत असेल, तर तो जांभई, सौंदर्य किंवा गर्जना करत असेल!
 अभिमानाच्या जीवनात सिंह आणि सिंहिणी वेगवेगळ्या भूमिका बजावतात.  सिंहीणी शिकार करण्यासाठी आणि पिल्लांचे संगोपन करण्यासाठी एकत्र काम करतात.  हे त्यांना त्यांच्या कठोर परिश्रमातून अधिकाधिक मिळवू देते, त्यांना निरोगी आणि सुरक्षित ठेवते.  नरांपेक्षा लहान आणि हलक्या असल्यामुळे सिंही अधिक चपळ आणि वेगवान असतात.  शिकार करताना, लहान माद्या शिकार गटाच्या मध्यभागी शिकारचा पाठलाग करतात.  मोठ्या आणि जड सिंहीण घात करतात किंवा शिकार पकडतात.  सिंहीणी अष्टपैलू असतात आणि त्या दिवशी कोणत्या माद्या शिकार करत आहेत आणि ती कोणत्या प्रकारची शिकार आहे यावर अवलंबून शिकारीची नोकरी बदलू शकतात.

निवास आणि आहार

 सिंहांचे मुख्य निवासस्थान म्हणजे मोकळे जंगल, घनदाट गवताळ प्रदेश आणि कुंचल्यांचे अधिवास जेथे शिकार आणि गुहेसाठी पुरेसे आच्छादन आहे.  गवताळ प्रदेशाच्या अधिवासाचे हे क्षेत्र तृणभक्षी सिंहांसाठी अन्न पुरवतात.
 सिंह सहसा रात्री शिकार करतात, विशेषत: संध्याकाळ आणि पहाटे, सिंहीणी बहुतेक काम करतात.  शिकाराचा पाठलाग करणारा सिंह सहा सेकंदात फुटबॉलच्या मैदानापर्यंत धावू शकतो.  त्यांच्या डोळ्यांमध्ये मज्जातंतू पेशींची आडवी लकीर असते, ज्यामुळे त्यांची दृष्टी सुधारते.  सिंहांना म्हैस आणि जिराफांइतकी मोठ्या प्रमाणात शिकार करताना दिसले आहे!  इतर वन्यप्राण्यांना त्याच्यापर्यंत जाण्यापासून रोखण्यासाठी ते या जड शिकारला झाडाच्या झुडपात ओढू शकतात.

 सिंह काळवीट आणि इतर अनगुलेट, लहान हत्ती किंवा गेंडे, उंदीर, सरपटणारे प्राणी, कीटक आणि अगदी मगरींची शिकार करतात.  ते बिबट्या, चित्ता, हायना किंवा आफ्रिकन शिकारी कुत्रे (ज्याला पेंट केलेले कुत्रे देखील म्हणतात) यांची शिकार करतात किंवा चोरतात, अगदी खराब झालेले अन्न देखील खातात.  सिंह त्यांचे अन्न पटकन पचवतात, ज्यामुळे त्यांना प्रथमच खाल्ल्यानंतर दुसर्‍यांदा मदतीसाठी ते लवकर परत येतात.

 कौटुंबिक जीवन

 एक सिंहीण गर्वापासून दूर असलेल्या निर्जन ठिकाणी तिच्या पिल्लांना जन्म देते.  जन्माच्या वेळी, प्रत्येक शावकाचा कोट पिवळसर तपकिरी असतो आणि विशिष्ट गडद, रोसेट-आकाराचे ठिपके किंवा कधीकधी पट्टे असतात.  शावक चार ते सहा आठवडे लपून राहतात कारण ते शक्ती मिळवतात, चालायला शिकतात आणि एकमेकांशी आणि त्यांच्या आईशी खेळतात.  जेव्हा ते अभिमानाकडे परत येतात, तेव्हा ते केवळ त्यांच्या स्वतःच्या आईचीच नव्हे तर अभिमानाच्या कोणत्याही प्रौढ सिंहीपासून काळजी घेऊ शकतात.  खरं तर, गर्विष्ठ मादी बहुतेक वेळा एकाच वेळी जन्म देतात, ज्यामुळे बरेच खेळमित्र बनतात!

 गर्वाने जन्मलेली पिल्ले स्वतःच्या सिंहीणीच्या पोटी जन्मलेल्या पिल्लांपेक्षा दुप्पट जगण्याची शक्यता असते.  तथापि, जर एखाद्या नवीन प्रौढ नराने अभिमान बाळगला तर तो एक वर्षाखालील शावकांना मारून टाकू शकतो जेणेकरून तो नवीन पितृत्व करू शकेल.  अनुकूल परिस्थितीत, सिंहीण दर इतर वर्षी साधारणपणे शावक उत्पन्न करू शकते.

 त्यांच्या जन्मापासून, शावकांना खूप काही शिकायचे आहे!  तीन महिन्यांचे झाल्यावर, शावक त्यांच्या आईच्या मागे जाण्यास सक्षम असतात आणि सहा महिन्यांच्या वयापर्यंत त्यांचे दूध सोडले जाते.  साधारणतः एक वर्षाचे झाल्यावर, नरांच्या मानेभोवती धूसर होऊ लागते जे लांब मानेमध्ये वाढतात ज्यासाठी प्रसिद्ध आहेत प्रौढ नर सिंह.

 सिंहाचे पिल्लू आईसोबत किती काळ राहते हे त्या शावकाच्या लिंगावर अवलंबून असते.  माता साधारणपणे पुरुषांना दोन वर्षांचे होईपर्यंत वाढवतात.  एकदा का ते आयुष्याच्या या टप्प्यावर आले की, आई सहसा त्यांना गटातून बाहेर काढते आणि ते स्वतःच असतात.  कधीकधी उप-प्रौढ पुरुष बॅचलर गट बनवतात आणि गर्व घेण्याच्या प्रयत्नात वृद्ध पुरुषांना आव्हान देण्याइतपत मोठे होईपर्यंत एकत्र धावतात.  जर शावक मादी असतील, तर आई साधारणपणे दोन वर्षांची होईपर्यंत त्यांची काळजी घेते आणि ते सहसा ज्या अभिमानाने जन्माला आले त्या अभिमानाने राहतात.  आई आणि मुलगी आयुष्यभर एकत्र राहू शकतात.

 जे सिंह अभिमानाने राहत नाहीत त्यांना भटके म्हणतात आणि ते मोठ्या खेळाच्या स्थलांतरित कळपांचे अनुसरण करताना दूरवर पसरतात.  भटक्या सामान्यतः तरुण नर असतात, जोड्या किंवा लहान गटांमध्ये फिरतात आणि सहसा एकमेकांशी संबंधित असतात.  स्त्रियाही अधूनमधून भटक्या असतात.  स्पष्टपणे न समजलेल्या कारणास्तव, तरुण स्त्रिया कधीकधी तरुण पुरुषांप्रमाणेच त्यांच्या अभिमानापासून दूर जातात.  जसजसे त्यांचे वय आणि अनुभव वाढत जातो, तसतसे भटके नर एखाद्या विशिष्ट प्रदेशाच्या वर्चस्वासाठी आणि सिंहीणांच्या अभिमानासाठी प्रस्थापित अभिमानी पुरुषांना आव्हान देऊ शकतात किंवा ते भटक्या मादींमध्ये सामील होऊ शकतात आणि नवीन अभिमान निर्माण करू शकतात.

 सिंहांबद्दल 20 मनोरंजक तथ्ये 

 1. सिंह (पँथेरा लिओ) हे वाघ, बिबट्या आणि जग्वार यांच्यासह पँथेरा कुलातील चार मोठ्या मांजरींपैकी एक आहेत.

 2. त्या जगातील दुसऱ्या क्रमांकाच्या मोठ्या मांजरीच्या प्रजाती आहेत, ज्यात पुरुषांचे वजन 330 ते 550 पौंड (150 ते 250 किलोग्रॅम) आणि मादीचे वजन 265 ते 395 पौंड (120 ते 180 किलोग्रॅम) दरम्यान असते.

 3. सिंह हे मूळचे उप-सहारा आफ्रिकेतील आहेत आणि एकेकाळी ते महाद्वीपच्या अनेक भागात होते.

 4. नर सिंह त्याच्या भव्य मानेद्वारे सहज ओळखता येतो, ज्याचा रंग हलका ते गडद असतो आणि मारामारीच्या वेळी सिंहाच्या मानेचे संरक्षण करण्यास मदत करतो.

 5. सिंह हे अत्यंत सामाजिक प्राणी आहेत, ज्यांना प्राईड म्हणतात गटात राहतात. प्राइडमध्ये सामान्यत: 5 ते 20 सदस्य असतात, ज्यात काही प्रौढ पुरुष, अनेक स्त्रिया आणि त्यांची संतती असते.

 6. मादी सिंह, किंवा सिंहीण, बहुतेक शिकार अभिमानाने करतात, मोठ्या भक्ष्यांचा नाश करण्यासाठी एकत्रितपणे एकत्रितपणे कार्य करतात.

 7. सिंह हे प्रामुख्याने निशाचर प्राणी आहेत, याचा अर्थ ते रात्री अधिक सक्रिय असतात आणि उष्णतेपासून बचाव करण्यासाठी दिवसा विश्रांती घेतात.

 8. त्यांच्या शक्तिशाली गर्जना 5 मैल (8 किलोमीटर) दूरवरून ऐकू येतात, संप्रेषण आणि प्रादेशिक प्रदर्शनाचे एक प्रकार म्हणून काम करतात.

 9. सिंह कुशल गिर्यारोहक आहेत आणि धोक्यापासून वाचण्यासाठी किंवा शिकार शोधण्यासाठी उपयुक्त ठिकाण शोधण्यासाठी झाडांवर चढू शकतात.

 10. जंगलातील सिंहांचे आयुष्य सामान्यतः 10 ते 14 वर्षांच्या दरम्यान असते, परंतु ते बंदिवासात 20 वर्षे किंवा त्याहून अधिक जगू शकतात.

 11. सिंहीणी त्यांचे पुनरुत्पादन चक्र समक्रमित करण्यास सक्षम असतात, ज्यामुळे त्यांना त्यांचे शावक एकत्र संगोपन करण्यास मदत होते.

 12. शावक सामान्यतः 2 ते 4 लिटरमध्ये जन्माला येतात आणि जन्मतः आंधळे असतात, त्यांच्या सुरुवातीच्या महिन्यांत जगण्यासाठी त्यांच्या आईवर अवलंबून असतात.

 13. सिंहाच्या शावकांचा जगण्याचा दर तुलनेने कमी आहे, मृत्यूचे प्रमाण प्रामुख्याने शिकार, उपासमार किंवा येणार्‍या नर सिंहांद्वारे बालहत्या यासारख्या कारणांमुळे होते.

 14. सिंहाच्या आहारात प्रामुख्याने वाइल्डबीस्ट, झेब्रा, म्हैस आणि गझेल्स सारख्या मोठ्या शाकाहारी प्राण्यांचा समावेश होतो.

 15. सिंह संधीसाधू शिकारी आहेत आणि संधी मिळाल्यास ते अन्न शोधतात.

 16. शक्तिशाली शिकारी असूनही, सिंहांना अधिवास नष्ट होणे, मानव-वन्यजीव संघर्ष आणि त्यांच्या हाडे आणि शरीराच्या अवयवांची बेकायदेशीर शिकार यापासून धोक्यांचा सामना करावा लागतो, ज्याचा वापर पारंपारिक औषधांमध्ये केला जातो.

 17. जंगलात, नर सिंह बहुधा भूभाग आणि अभिमानाच्या वर्चस्वासाठी भयंकर लढाईत गुंततात.

 18. आशियाई सिंह (पँथेरा लिओ पर्सिका) भारतातील गीर वन राष्ट्रीय उद्यानात आढळणारी सिंहाची उपप्रजाती आहे. जंगलातील सुमारे 500 लोकसंख्येसह ही दुर्मिळ मोठ्या मांजरींपैकी एक आहे.

 19. प्राचीन काळात, सिंह संपूर्ण युरोप, आशिया आणि आफ्रिकेत व्यापक होते आणि ते अनेक संस्कृतींमध्ये पूजनीय होते, बहुतेक वेळा सामर्थ्य, खानदानी आणि राजेशाहीशी संबंधित होते.

 20. आज, सिंहांना त्यांची घटती लोकसंख्या आणि जंगलात भेडसावणाऱ्या धोक्यांमुळे इंटरनॅशनल युनियन फॉर कन्झर्वेशन ऑफ नेचर (IUCN) द्वारे असुरक्षित म्हणून वर्गीकृत केले आहे. भविष्यातील पिढ्यांसाठी त्यांचे अस्तित्व सुनिश्चित करण्यासाठी संवर्धनाचे प्रयत्न महत्त्वपूर्ण आहेत.

Read More →

हिप्पोपोटॅमस या प्राण्याची संपूर्ण माहिती

 

हिप्पोपोटॅमसची शरीररचना 

हिप्पोपोटॅमस, ज्याला बर्‍याचदा पाणघोडी म्हणून संबोधले जाते, हे उप-सहारा आफ्रिकेतील एक मोठे, अर्ध-जलचर सस्तन प्राणी आहे.  हिप्पोपोटॅमसच्या शरीराच्या संरचनेचे विहंगावलोकन येथे आहे:

 1. आकार: हिप्पोपोटॅमस हे सर्वात मोठ्या जमिनीवरील प्राण्यांपैकी एक आहेत, नर सामान्यत: मादीपेक्षा मोठे असतात.  प्रौढ पुरुषांचे वजन 3,500 ते 9,000 पौंड (1,600 ते 4,100 किलोग्रॅम) असू शकते आणि त्यांची लांबी 15 फूट (4.5 मीटर) पर्यंत पोहोचू शकते.  स्त्रिया किंचित लहान असतात, त्यांचे सरासरी वजन 2,500 ते 3,500 पौंड (1,100 ते 1,600 किलोग्रॅम) असते.

 2. आकार: हिप्पोपोटॅमसचे शरीर गोलाकार आणि बॅरल-आकाराचे लहान पाय आणि तुलनेने लहान शेपटी असते.  त्यांचे शरीर पाण्यात आणि जमिनीवरील जीवनासाठी अनुकूल केले जाते.

 3. त्वचा: हिप्पोची त्वचा जवळजवळ केसहीन असते, परंतु ती आश्चर्यकारकपणे जाड असते, त्वचेचे काही भाग 2 इंच (5 सेंटीमीटर) पर्यंत जाड असतात.  त्यांची त्वचा राखाडी किंवा तपकिरी रंगाची असते आणि एक नैसर्गिक सनस्क्रीन पदार्थ स्राव करते जे त्यांना सूर्यापासून संरक्षण करण्यास मदत करते.

 4. डोके: हिप्पोपोटॅमसचे मोठे डोके रुंद तोंड असलेले असतात जे जवळजवळ 180 अंशांपर्यंत उघडू शकतात.  त्यांच्याकडे मोठे कुत्र्याचे दात असलेले शक्तिशाली जबडे असतात, जे 20 इंच (50 सेंटीमीटर) लांबीपर्यंत वाढू शकतात.  त्यांचे दात लढाई, संरक्षण आणि चरण्यासाठी वापरले जातात.

 5. डोळे आणि कान: त्यांचे डोळे आणि कान त्यांच्या डोक्याच्या शीर्षस्थानी स्थित असतात, ज्यामुळे ते पाण्यामध्ये बुडून राहू शकतात आणि तरीही त्यांचे सभोवतालचे वातावरण पाहू आणि ऐकू शकतात.  हे अनुकूलन त्यांना भक्षक आणि धोके टाळण्यास मदत करते.

 6. नाकपुड्या: हिप्पोपोटॅमसमध्ये अद्वितीय, व्हॅल्व्ह्युलर नाकपुड्या असतात ज्या पाण्याखाली असताना घट्ट बंद केल्या जाऊ शकतात, ज्यामुळे ते श्वास घेण्यास सक्षम असतानाही दीर्घकाळ पाण्यात बुडून राहू शकतात.

 7. हातपाय: त्यांचा आकार मोठा असूनही, पाणघोडे पाण्यात आश्चर्यकारकपणे चपळ असतात.  त्यांच्याकडे तुलनेने लहान, बळकट पाय असून ते जाळीदार बोटे आहेत, ज्यामुळे ते उत्कृष्ट जलतरणपटू बनतात.  जमिनीवर, ते त्यांच्या आकारासाठी आश्चर्यकारकपणे वेगाने हलू शकतात, विशेषत: लहान स्फोटांमध्ये.

 8. शेपूट: पाणघोड्याला एक लहान, साठलेली शेपटी असते, जी संवादासाठी आणि विष्ठा पसरवण्याचे साधन म्हणून वापरली जाते.

 9. पोट: पाणघोडी हे तृणभक्षी आहेत आणि त्यांचे पोट मोठे, गुंतागुंतीचे असते जे कठीण वनस्पती पचवण्यास अनुकूल असते.  ते गवत आणि इतर जलीय वनस्पतींवर चरण्यासाठी ओळखले जातात.

 10. फॅट स्टोरेज: हिप्पो त्यांच्या त्वचेखाली आणि त्यांच्या स्नायूंमध्ये चरबी साठवतात, ज्यामुळे त्यांना पाण्यात उगवण्यास मदत होते आणि इन्सुलेशन मिळते.

 11. सामाजिक रचना: पाणघोडे त्यांच्या सामाजिक वर्तनासाठी ओळखले जातात आणि बहुतेकदा गटांमध्ये राहतात, ज्यांना शेंगा म्हणतात, ज्यामध्ये डझनभर व्यक्ती असू शकतात.  ते प्रादेशिक प्राणी आहेत आणि ते खूप आक्रमक असू शकतात, विशेषत: त्यांच्या प्रदेशाचे किंवा तरुणांचे रक्षण करताना.

 हिप्पोपोटॅमस हा एक विशाल, अर्ध-जलीय सस्तन प्राणी आहे ज्याची शरीर रचना अद्वितीय आहे जी त्याला पाण्यात आणि जमिनीवर दोन्ही ठिकाणी वाढण्यास सक्षम करते.  त्यांची जाड त्वचा, शक्तिशाली जबडा आणि मजबूत हातपाय हे त्यांच्या आफ्रिकन अधिवासात टिकून राहण्यासाठी त्यांचे काही प्रमुख रुपांतर आहेत.

हिप्पोपोटॅमसचा आहार

हिप्पोपोटॅमस हे शाकाहारी सस्तन प्राणी आहेत जे त्यांच्या मोठ्या आकारासाठी आणि अर्ध-जलीय जीवनशैलीसाठी ओळखले जातात.  त्यांच्या वेगळ्या खाण्याच्या सवयी आणि आहार आहेत जे त्यांच्या विशिष्ट गरजा आणि वातावरणाशी जुळवून घेतात.  हिप्पोपोटॅमसच्या अन्न खाण्याच्या सवयींचे काही प्रमुख पैलू येथे आहेत:

 1. शाकाहारी आहार: पाणघोडी हे कठोर शाकाहारी प्राणी आहेत, याचा अर्थ ते प्रामुख्याने वनस्पतीजन्य पदार्थ खातात.  ते मांसाहारी नाहीत आणि मांस खात नाहीत.

 2. चर: हिप्पोपोटॅमस हे चरणारे आहेत आणि त्यांच्या आहारात प्रामुख्याने गवत असतात.  ते बर्‍याचदा नद्या आणि तलावांसारख्या जलसाठाजवळ आढळतात, जिथे ते त्यांच्या प्राथमिक अन्न स्त्रोतामध्ये सहज प्रवेश करू शकतात.

 3. निशाचर आहार: हिप्पोपोटॅमस हे प्रामुख्याने निशाचर खाद्य आहेत, याचा अर्थ ते रात्री मुख्यतः आहार देतात.  ते संध्याकाळच्या वेळी पाण्यातून बाहेर पडून आजूबाजूच्या परिसरातील गवतांवर चरतात.  रात्री अन्न दिल्याने त्यांना दिवसाची उष्णता आणि भक्षकांकडून होणारे संभाव्य धोके टाळण्यास मदत होते.

 4. कार्यक्षम जबडा आणि दात: हिप्पोपोटॅमसचे मोठे तोंड मोठे जबडे आणि तीक्ष्ण दात असतात, ज्याचा वापर ते गवत कापण्यासाठी आणि फाडण्यासाठी करतात.  त्यांचे incisors आणि canines विशेषतः या उद्देशासाठी रुपांतरित आहेत.

 5. कॉप्रोफॅजी: हिप्पोपोटॅमस हे कॉप्रोफॅजी नावाच्या वर्तनात गुंतण्यासाठी ओळखले जातात, ज्यामध्ये त्यांची स्वतःची विष्ठा खाणे समाविष्ट असते.  ही वागणूक त्यांना त्यांच्या अन्नातून अधिक पोषकद्रव्ये काढण्यास मदत करते, कारण त्यांच्याकडे तुलनेने कमी पचनसंस्था आहे.

 6. मोठ्या प्रमाणात अन्न घेणे: त्यांच्या मोठ्या आकारामुळे, हिप्पोपोटॅमसला स्वतःला टिकवून ठेवण्यासाठी मोठ्या प्रमाणात अन्न खावे लागते.  एक प्रौढ हिप्पो एका रात्रीत 80-100 पौंड (36-45 किलोग्रॅम) पर्यंत वनस्पती खाऊ शकतो.

 7. कार्यक्षम जलतरणपटू: ते आपला बराचसा वेळ जमिनीवर पोहण्यात घालवतात, पण पाणघोडी हे देखील उत्कृष्ट जलतरणपटू आहेत आणि कित्येक मिनिटे पाण्यात बुडून राहू शकतात.  ते केवळ थंड होण्यासाठीच नव्हे तर भक्षकांपासून संरक्षणासाठी देखील पाण्याचा वापर करतात.

 8. प्रादेशिक वर्तन: पाणघोडे प्रादेशिक म्हणून ओळखले जातात, आणि ते सहसा जलस्रोतांजवळ त्यांचा प्रदेश चिन्हांकित करतात.  ते इतर पाणघोडे आणि संभाव्य घुसखोरांपासून त्यांच्या आहाराचे मैदान आणि पाण्याच्या छिद्रांचे रक्षण करू शकतात.

 9. आहारातील तफावत: जरी गवत हे त्यांचे प्राथमिक अन्न स्त्रोत असले तरी ते वापरत असलेल्या विशिष्ट प्रकारच्या वनस्पती त्यांच्या निवासस्थानावर आणि स्थानानुसार बदलू शकतात.  जेव्हा उपलब्ध असेल तेव्हा ते जलीय वनस्पती देखील खाऊ शकतात.

 हे लक्षात घेण्यासारखे आहे की पाणघोडे शाकाहारी असताना, त्यांच्या आकार, ताकद आणि प्रादेशिक स्वभावामुळे ते आफ्रिकेतील सर्वात धोकादायक प्राणी मानले जातात.  जेव्हा त्यांना धोका वाटतो तेव्हा ते अत्यंत आक्रमक असू शकतात, विशेषत: पाण्याच्या जवळ, म्हणून मानवांनी त्यांच्या परिसरात असताना सावधगिरी बाळगणे महत्त्वाचे आहे.

हिप्पोपोटॅमस बद्दल काही आश्चर्यकारक तथ्ये 

हिप्पोपोटॅमस, ज्यांना बर्‍याचदा पाणघोडी म्हणून संबोधले जाते, त्यांच्याशी संबंधित अनेक मनोरंजक तथ्ये असलेले आकर्षक प्राणी आहेत.  पाणघोड्यांबद्दल काही मनोरंजक तथ्ये:

 1. टॅक्सोनॉमी: हिप्पो हिप्पोपोटामिडे कुटुंबातील आहेत आणि ते दोन प्रजातींमध्ये विभागले गेले आहेत: सामान्य पाणघोडी (हिप्पोपोटॅमस उभयचर) आणि लहान पिग्मी हिप्पो (चोरोप्सिस लिबेरियन्सिस).

 2. सेमीक्वॅटिक सस्तन प्राणी: पाणघोडी हे अर्धजलीय सस्तन प्राणी आहेत आणि त्यांचे शरीर थंड ठेवण्यासाठी पाण्यात बराच वेळ घालवतात.

 3. आकार: 3,000 ते 4,500 पौंड (1,360 ते 2,041 किलो) दरम्यान नरांचे वजन असलेले ते जगातील सर्वात मोठे भू-सस्तन प्राणी आहेत.

 4. निवास: पाणघोडे उप-सहारा आफ्रिकेत आढळतात आणि नद्या, तलाव आणि दलदलीत राहतात.

 5. प्रादेशिक: ते अत्यंत प्रादेशिक प्राणी आहेत आणि बर्‍याचदा त्यांच्या प्रदेशाचे जोरदारपणे रक्षण करतात.

 ६. शाकाहारी: पाणघोडे हे शाकाहारी प्राणी आहेत, ते प्रामुख्याने गवत खातात, जरी ते प्रसंगी फळे खातात.

 7. मोठे दात: त्यांचा शाकाहारी आहार असूनही, पाणघोड्यांचे दात मोठे, शक्तिशाली असतात जे 20 इंच (50 सेमी) लांब वाढू शकतात.

 8. टस्क: त्यांचे कुत्र्याचे दात, ज्याला टस्क म्हणतात, ते भयंकर शस्त्रे असू शकतात आणि ते प्रादेशिक विवादांमध्ये आणि संरक्षणासाठी वापरले जातात.

 9. स्वेद ग्रंथी नाहीत: पाणघोड्यांमध्ये घाम ग्रंथी नसतात, म्हणूनच ते जास्त गरम होऊ नये म्हणून पाण्यात बराच वेळ घालवतात.  त्यांच्या त्वचेतून लाल, तेलकट पदार्थ स्राव होतो जो नैसर्गिक सनस्क्रीन आणि मॉइश्चरायझर म्हणून काम करतो.

 10. ब्रीद-होल्ड डायव्हर्स: पाणघोडे उत्कृष्ट जलतरणपटू आहेत आणि पाण्याखाली पाच मिनिटांपर्यंत त्यांचा श्वास रोखू शकतात.

 11. वेगवान धावपटू: जमिनीवर, हिप्पो हे आश्चर्यकारकपणे वेगवान धावपटू आहेत, जे कमी अंतरासाठी 30 मैल प्रति तास (48 किमी/ता) वेगाने पोहोचण्यास सक्षम आहेत.

 12. सामाजिक प्राणी: ते सामाजिक प्राणी आहेत आणि बर्‍याचदा शेंगा किंवा शाळा नावाच्या गटांमध्ये राहतात, ज्याचा आकार काही व्यक्तींपासून शंभरहून अधिक असू शकतो.

 13. वोकल कम्युनिकेशन: पाणघोडे कुरकुर, गर्जना आणि घुंगरू यासह विविध स्वरांच्या माध्यमातून संवाद साधतात.

 14. पाण्यात जन्म: मादी पाणघोडे पाण्यात जन्म देतात, विशेषत: एकाच वासराला.  जन्माच्या वेळी वासराचे वजन सुमारे 100 पौंड (45 किलो) असू शकते.

 15. निशाचर: पाणघोडे प्रामुख्याने निशाचर असतात, याचा अर्थ ते रात्री सर्वाधिक सक्रिय असतात.

 16. दीर्घायुष्य: जंगलात, पाणघोड्यांचे सरासरी आयुर्मान ४० ते ५० वर्षे असते, परंतु ते बंदिवासात जास्त काळ जगू शकतात.

 17. संवर्धन स्थिती: सामान्य पाणघोडीला आंतरराष्ट्रीय निसर्ग संवर्धन संघ (IUCN) द्वारे अधिवासाचे नुकसान आणि शिकारीमुळे असुरक्षित म्हणून वर्गीकृत केले आहे.

 18. अद्वितीय त्वचा ग्रंथी: पाणघोड्यांमध्ये त्वचेच्या अद्वितीय ग्रंथी असतात ज्या एक चिकट, गुलाबी रंगाचा द्रव तयार करतात ज्याला सहसा "रक्त घाम" म्हणून संबोधले जाते, जरी ते रक्त किंवा घाम नसले तरी.  हे द्रव त्यांची त्वचा ओलसर ठेवण्यास मदत करते आणि सूर्यापासून काही संरक्षण देते.

 19. सॉलिटरी बुल्स: मादी पाणघोडे आणि त्यांची पिल्ले सहसा गट बनवतात, तर प्रौढ नर सामान्यत: एकाकी असतात, वीण दरम्यान.

 20. शेण पसरवणे: पाणघोडे त्यांचे शेण पसरवण्यासाठी त्यांच्या शेपट्या वापरतात, जे प्रादेशिक चिन्हक म्हणून काम करतात.

 २१. उत्कृष्ट श्रवण आणि वास: पाणघोड्यांचे ऐकणे आणि गंधाची तीव्र भावना असते, ज्यामुळे त्यांना धोका ओळखण्यात आणि अन्न शोधण्यात मदत होते.

 22. आक्रमक प्रतिष्ठा: हिप्पोस आफ्रिकेतील सर्वात धोकादायक प्राण्यांपैकी एक मानले जाते आणि ते महाद्वीपातील इतर कोणत्याही मोठ्या प्राण्यापेक्षा जास्त मानवी मृत्यूसाठी जबाबदार आहेत.

 23. वजन वितरण: त्यांच्या शरीराचे वजन समान रीतीने वितरीत केले जात नाही, त्यातील बहुतांश भाग समोरच्या बाजूस केंद्रित असतो.  यामुळे ते चपळ जलतरणपटू बनतात परंतु खड्डे असलेल्या किनाऱ्यावर चढण्यास कमी सक्षम असतात.

 24. व्हेलचे जवळचे नातेवाईक: पाणघोडे हे व्हेलसह एक सामान्य पूर्वज सामायिक करतात आणि त्यांच्या जवळच्या स्थलीय नातेवाईकांपैकी एक मानले जातात.

 25. सांस्कृतिक महत्त्व:  विविध आफ्रिकन संस्कृतींमध्ये, पाणघोडे सांस्कृतिक आणि पौराणिक महत्त्व धारण करतात आणि बहुतेक वेळा लोककथा आणि परंपरांमध्ये वैशिष्ट्यीकृत असतात.

 ही तथ्ये हिप्पोची अद्वितीय आणि वैचित्र्यपूर्ण वैशिष्ट्ये ठळक करतात, जी केवळ आकार आणि सामर्थ्याने प्रभावी नसतात तर त्यांच्या परिसंस्थेमध्ये महत्त्वपूर्ण भूमिका बजावतात.

Read More →

हरिण या प्राण्याची माहिती

       हरिण 

हरिण अनगुलेट आहेत, याचा अर्थ ते खूर असलेले सस्तन प्राणी आहेत.  ते Cervidae कुटुंबातील आहेत आणि जगभरात हरणांच्या विविध प्रजाती आढळतात, ज्यात पांढरे-शेपटी हरण, खेचर हरण, एल्क (वापीटी), रेनडिअर (कॅरिबू) आणि मूस यांचा समावेश आहे.

 हरणांच्या शारीरिक संरचनेची सामान्य वैशिष्ट्ये:

 1. आकार: प्रजातीनुसार हरणांचा आकार बदलतो.  सर्वात लहान हरीण, जसे की पुडू, खांद्यावर सुमारे 12 ते 16 इंच (30 ते 40 सेमी) उंच उभे असतात, तर मूससारख्या मोठ्या प्रजाती खांद्यावर 6.9 फूट (2.1 मीटर) पर्यंत पोहोचू शकतात.

 2. शरीराचा आकार: हरणांचे शरीर कॉम्पॅक्ट आणि स्नायुयुक्त असते.  त्यांची मान तुलनेने लहान, खोल छाती आणि मजबूत बांधणी आहे.  शरीर फरच्या दाट आवरणाने झाकलेले असते, जे प्रजातींमध्ये रंग आणि संरचनेत बदलते.

 3. पाय: हरणाचे पाय लांब आणि बारीक असतात, जे धावणे आणि उडी मारण्यासाठी अनुकूल असतात.  त्यांचे पाय जोडलेले असतात आणि लवंगाच्या खुरांमध्ये संपतात.  बोटांची संख्या प्रजातींवर अवलंबून बदलू शकते.  बर्‍याच हरणांना दोन मुख्य वजनाची बोटे असतात (क्लोव्हन खुर), जरी मूस सारख्या काही प्रजातींमध्ये एकल-पंजाचे खुर असतात.

 4. शिंगे: नर हरण, ज्याला बक्स म्हणतात, सामान्यत: शिंगे असतात, जी हाडांची रचना असतात जी दरवर्षी वाढतात आणि गळतात.  वर्चस्वासाठी लढाई, जोडीदारांना आकर्षित करणे आणि संरक्षण यासह विविध कारणांसाठी शिंगांचा वापर केला जातो.  शिंगांचा आकार, आकार आणि जटिलता प्रजातींमध्ये आणि एखाद्या प्रजातीमधील व्यक्तींमध्ये देखील मोठ्या प्रमाणात बदलते.  मादी हरीण, ज्याला डॉस म्हणून ओळखले जाते, त्यांना सामान्यतः शिंगे नसतात, जरी रेनडिअर सारखे अपवाद आहेत जेथे नर आणि मादी दोघांनाही शिंग असतात.

 5. डोके: हरणाचे डोके लांब आणि सडपातळ असते आणि ते टोकदार थूथन असते.  त्यांच्या डोक्याच्या बाजूला मोठे, अर्थपूर्ण डोळे आहेत, त्यांना दृश्याचे विस्तृत क्षेत्र प्रदान करते.  कान सहसा मोठे असतात आणि आवाज ओळखण्यासाठी फिरण्यास सक्षम असतात.

 6. शेपटी: हरणांची शेपटी लहान असते, साधारणतः 4 ते 12 इंच (10 ते 30 सें.मी.) लांब असते, प्रजातींवर अवलंबून असते.  शेपूट बहुतेक वेळा खालच्या बाजूस पांढरी असते, जी हरण घाबरते आणि चेतावणी म्हणून शेपूट वर करते तेव्हा दृश्यमान होते.

 हे लक्षात घेणे महत्त्वाचे आहे की विविध हरणांच्या प्रजातींमध्ये या वैशिष्ट्यांमध्ये फरक असू शकतो.  प्रत्येक प्रजातीची स्वतःची विशिष्ट रूपांतरे आणि शारीरिक वैशिष्ट्ये त्याच्या विशिष्ट निवासस्थान आणि जीवनशैलीनुसार असतात.

हरिण या प्राण्याच्या आहाराविषयी माहिती:-

हरीण शाकाहारी आहेत, याचा अर्थ ते प्रामुख्याने वनस्पतींचे पदार्थ खातात.  प्रजाती आणि त्यांच्या विशिष्ट निवासस्थानावर अवलंबून त्यांच्या खाण्याच्या सवयी थोड्याशा बदलू शकतात, परंतु येथे हरणांच्या खाण्याच्या सवयींची काही सामान्य वैशिष्ट्ये आहेत:

 1. चर: पांढऱ्या शेपटीचे हरीण आणि खेचर हरीण यांसारख्या हरणांच्या अनेक प्रजाती प्रामुख्याने चरतात.  ते गवत, शेंडे आणि इतर कमी वाढणारी वनस्पती खातात.  चरणारी हरीण विशेषत: त्यांचे खालचे काटेरी दात आणि त्यांची जीभ वनस्पती ओढण्यासाठी आणि फाडण्यासाठी वापरतात.

 2. ब्राउझिंग: मूस आणि एल्क सारख्या हरणांच्या काही प्रजाती ब्राउझर आहेत.  ते झुडुपे, झाडे आणि इतर वृक्षाच्छादित वनस्पतींची पाने, कोंब आणि फांद्या खातात.  ब्राउझर्स त्यांचे ओठ आणि लांब जीभ वापरतात आणि पाने फांद्या काढतात.

 3. चारा: हरीण हे संधीसाधू चारा आहेत आणि ते उपलब्धता आणि पौष्टिक मूल्याच्या आधारावर वनस्पती सामग्रीच्या विस्तृत श्रेणीचा वापर करतात.  यामध्ये औषधी वनस्पती, झुडुपे, पाने, फळे, बेरी, नट, एकोर्न आणि अगदी कॉर्न आणि सोयाबीन सारख्या कृषी पिकांचा समावेश असू शकतो.

 4. हंगामी फरक: हरणांचा आहार वर्षभर बदलू शकतो.  वसंत ऋतु आणि उन्हाळ्यात जेव्हा भरपूर ताजी, हिरवीगार झाडे असतात, तेव्हा हरण कोमल कोंब, पाने आणि गवत खातात.  शरद ऋतूमध्ये, ते हिवाळ्यासाठी चरबीचा साठा तयार करण्यासाठी काजू, फळे आणि बेरी खाण्यावर लक्ष केंद्रित करू शकतात.  हिवाळ्यात, जेव्हा अन्न स्रोत दुर्मिळ असतात, तेव्हा हरीण वृक्षाच्छादित वनस्पतींचा शोध घेतात आणि साठवलेल्या चरबीच्या साठ्यावर अवलंबून असतात.

 5. पाण्याचा वापर: हरणांना त्यांच्या पाण्याच्या आवश्यकतेचा एक महत्त्वाचा भाग ते वापरत असलेल्या वनस्पतींच्या आर्द्रतेतून मिळतो.  ते उपलब्ध असताना नद्या, नाले, तलाव आणि इतर जलस्रोतांचे पाणी थेट पितात.

 हे लक्षात घेणे महत्त्वाचे आहे की हरीण प्रामुख्याने शाकाहारी असताना, लहान पक्षी किंवा सस्तन प्राण्यांचे सेवन करून हरीण मांसाहारी वर्तनाचे प्रदर्शन केल्याची दुर्मिळ उदाहरणे आहेत.  तथापि, हे वर्तन वैशिष्ट्यपूर्ण नाही आणि सर्वसामान्य प्रमाणापेक्षा अपवाद मानले जाते.

हरणाबद्दल मनोरंजक तथ्ये:

 1. विविधता: हरीण Cervidae कुटुंबातील आहे आणि जगभरात हरणांच्या सुमारे 50 विविध प्रजाती आढळतात.  ते जंगले, गवताळ प्रदेश, पर्वत आणि अगदी आर्क्टिक प्रदेशांसह विविध परिसंस्थांमध्ये राहतात.

 2. शिंगांची वाढ: नर हरीण किंवा बोकड दरवर्षी त्यांची शिंगे वाढवतात.  एंटलर्स हे प्राण्यांच्या साम्राज्यात सर्वात वेगाने वाढणारे जिवंत ऊतक आहेत.  वाढीचा दर शिखर वाढीच्या काळात दररोज 1 इंच (2.5 सेमी) पर्यंत पोहोचू शकतो.

 3. सामाजिक वर्तन: हरीण हे सामान्यतः सामाजिक प्राणी आहेत आणि गटात राहतात.  मादी हरिण, ज्याला डॉस म्हणून ओळखले जाते, सामान्यत: लहान कुटुंब गटांमध्ये त्यांच्या संततीसह राहतात, तर बक्स बॅचलर गट बनवू शकतात किंवा वीण हंगामाच्या बाहेर एकटे राहू शकतात.

 4. हंगामी रट: प्रजनन हंगामात, ज्याला रट म्हणून ओळखले जाते, नर हरण जोडीदारांसाठी स्पर्धा करतात.  हा कालावधी प्रजातींवर अवलंबून बदलतो परंतु बहुतेक वेळा शरद ऋतूतील असतो.  बक्स त्यांच्या शिंगांचा वापर करतात आणि वर्चस्व प्रस्थापित करण्यासाठी आणि जोडीदारांना आकर्षित करण्यासाठी गर्जना करणे, प्रदेश चिन्हांकित करणे आणि भांडणे यासारख्या वर्तनात गुंततात.

 5. स्थलांतरित वर्तन: काही हरणांच्या प्रजाती, जसे की कॅरिबू आणि खेचर हरणांची काही लोकसंख्या, लांब पल्ल्याच्या स्थलांतरित वर्तनाचे प्रदर्शन करतात.  अन्नाच्या शोधात आणि अनुकूल हवामानाचे पालन करण्यासाठी ते मोठ्या अंतरावर हंगामी हालचाली करतात.

 6. उत्कृष्ट उडी मारणारे: हरण हे अपवादात्मक उडी मारणारे आहेत आणि ते 10 फूट (3 मीटर) उंचीपर्यंतचे अडथळे दूर करू शकतात.  त्यांच्याकडे शक्तिशाली मागचे पाय आहेत, जे त्यांना शिकारीपासून वाचण्यासाठी किंवा आव्हानात्मक भूप्रदेश पार करण्यासाठी जलद, चपळ झेप घेण्यास अनुमती देतात.

 7. उत्कृष्ट जलतरणपटू: दिसायला कुरूप असूनही, हरिण हे निपुण जलतरणपटू आहेत.  ते नद्या आणि तलाव ओलांडू शकतात आणि मूससारख्या काही प्रजाती लांब अंतरावर पोहण्यासाठी ओळखल्या जातात.

 8. शिकारी: हरणांमध्ये लांडगे, कोयोट्स, पर्वतीय सिंह आणि अस्वल यांच्यासह विविध प्रकारचे नैसर्गिक शिकारी असतात.  त्यांनी भक्षकांना शोधण्यासाठी आणि त्यापासून दूर राहण्यासाठी श्रवण, दृष्टी आणि वासाच्या तीव्र संवेदना विकसित केल्या आहेत.

 9. शाकाहारी दंत: हरणांना त्यांच्या शाकाहारी आहारासाठी खास दात असतात.  त्यांच्याकडे वरच्या बाजूचे इंसिसर नसतात परंतु त्यांच्या जागी एक कठीण दंत पॅड असतो.  त्यांच्या दाढांमध्ये कूप असतात जे वनस्पतींचे साहित्य पीसण्यास मदत करतात.

 10. छलावरण: हरणांच्या फर रंगामुळे त्यांना त्यांच्या वातावरणात मिसळण्यास मदत होते आणि भक्षकांपासून छलावरण मिळते.  उदाहरणार्थ, पांढऱ्या शेपटीच्या हरणांसारख्या प्रजातींचा उन्हाळा लाल-तपकिरी कोट असतो जो हिवाळ्यात बर्फाळ परिसराशी जुळण्यासाठी राखाडी-तपकिरी किंवा अगदी पांढरा होतो.

 हिरणांबद्दलची ही काही आकर्षक तथ्ये आहेत.  या सुंदर आणि जुळवून घेणार्‍या प्राण्यांनी शतकानुशतके मानवांना त्यांच्या सौंदर्याने आणि वागणुकीने मोहित केले आहे.

Read More →

माकड या प्राण्याची संपूर्ण माहिती

 

माकड या प्राण्याची शरीररचना

माकडांची साधारणपणे चार अंगांसह लवचिक शरीर रचना असते. त्यांचे पुढचे अंग हात आणि हातांमध्ये रुपांतरित केले जातात, अनेकदा विरोधाभासी अंगठ्यांसह जे त्यांना वस्तू पकडू देतात. ही थंब मोबिलिटी त्यांना साधने आणि वस्तू अचूकपणे हाताळण्यास सक्षम करते. माकडांना सहसा शेपटी असते, ज्याची लांबी भिन्न असू शकते आणि त्यांचे शरीर फर किंवा केसांनी झाकलेले असते जे रंग आणि पोत मध्ये भिन्न असतात. त्यांच्या चेहर्‍यावर दूरबीन दृष्टी, नाक आणि तोंडासाठी डोळे पुढे ठेवलेले असतात. ही शरीर रचना झाडांवर चढण्यापासून जंगलाच्या मजल्यावर जाण्यापर्यंतच्या त्यांच्या विविध हालचालींना समर्थन देते.

माकड या प्राण्याचा आहार

माकडांच्या विविध खाण्याच्या सवयी आहेत ज्या त्यांच्या प्रजाती आणि निवासस्थानाच्या आधारावर बदलतात. ते सामान्यतः सर्वभक्षी असतात, विविध प्रकारचे पदार्थ खातात. काही माकडे प्रामुख्याने फळे, शेंगदाणे, बिया आणि पाने खातात, तर काही त्यांच्या आहारात कीटक, लहान प्राणी आणि पक्ष्यांची अंडी देखील समाविष्ट करतात. माकडे झाडांवर आणि जमिनीवर अन्नासाठी चारा म्हणून ओळखली जातात. त्यांच्या आहारावर हंगामी उपलब्धता आणि पर्यावरणीय घटकांचाही प्रभाव पडतो. सामाजिक वर्तन त्यांच्या आहाराच्या सवयींमध्ये भूमिका बजावतात, काही प्रजाती गट आहार आणि अन्न संसाधने सामायिक करतात.

माकड या प्राण्याच्या विविध जाती व प्रकार

माकडांचे असंख्य प्रकार आहेत, प्रत्येक जाती आणि प्रजातींशी संबंधित आहेत. माकडांच्या काही सुप्रसिद्ध प्रकारांमध्ये हे समाविष्ट आहे:

 1. कॅपचिन्स: चेहऱ्याच्या विशिष्ट वैशिष्ट्यांसह लहान ते मध्यम आकाराची माकडे, त्यांच्या बुद्धिमत्तेसाठी आणि साधनांच्या वापरासाठी ओळखली जातात.

 2. हाऊलर माकडे: मोठ्या माकडांचा आवाज ज्यामध्ये खोल आरडाओरडासारखा आवाज येतो, अनेकदा उष्णकटिबंधीय जंगलांमध्ये ऐकू येतो.

 3. स्पायडर माकड: त्यांच्या लांब हातपाय आणि पूर्वाश्रमीच्या शेपटीने ओळखता येतात, झाडांना लटकण्यासाठी आणि डोलण्यासाठी वापरतात.

 4. मकाक: आशिया आणि आफ्रिकेत आढळणारे विविध आकार आणि निवासस्थान असलेल्या माकडांचा विविध गट.

 5. बाबून: विशिष्ट लांब, तीक्ष्ण कुत्र्याचे दात असलेली स्थलीय माकडे, अनेकदा सामाजिक गटांमध्ये राहतात.

 6. टॅमरिन आणि मार्मोसेट्स: नखे सारखी नखे असलेली लहान माकडे आणि एक अद्वितीय प्रजनन प्रणाली ज्याला सहकारी पॉलीएंड्री म्हणतात.

 7. लँगुर: लांब शेपटी आणि अनेकदा रंगीबेरंगी चेहऱ्यांसह त्यांच्या विशिष्ट स्वरूपासाठी ओळखले जाणारे मध्यम ते मोठे माकडे.

 8. गिबन्स: लांब हात असलेले लहान वानर, त्यांच्या उल्लेखनीय चपळता आणि विशिष्ट गाण्यांसाठी ओळखले जातात.

 9. मँड्रिल: चेहऱ्यावर लक्षवेधी खुणा असलेली रंगीबेरंगी माकडे, मध्य आणि पश्चिम आफ्रिकेच्या वर्षावनांमध्ये आढळतात.

 10. गिलहरी माकडे: मोठे डोळे आणि मोठ्या सामाजिक गटांमध्ये राहण्याची प्रवृत्ती असलेली लहान माकडे.

 ही फक्त काही उदाहरणे आहेत आणि अनन्य वैशिष्ट्ये आणि वर्तन असलेल्या माकडांच्या आणखी अनेक प्रजाती आहेत.

 माकडांबद्दल काही मनोरंजक तथ्ये 

 1. माकडे प्राइमेट आहेत, मानव आणि वानरांसोबत उत्क्रांतीचा इतिहास शेअर करतात.

 2. माकडांच्या 260 हून अधिक प्रजाती आहेत, ज्यांचे दोन मुख्य गटांमध्ये वर्गीकरण केले आहे: नवीन जागतिक माकडे आणि जुनी जगातील माकडे.

 3. नवीन जागतिक माकडे अमेरिकेत आढळतात, तर जुनी जगातील माकडे आफ्रिका आणि आशियामध्ये राहतात.

 4. काही माकडांना, गिलहरी माकडांप्रमाणे, उत्कृष्ट रंग दृष्टी असते आणि ते मानवांपेक्षा रंगांचे विस्तृत स्पेक्ट्रम पाहू शकतात.

 5. कॅपुचिन माकड त्यांच्या उल्लेखनीय साधन वापरासाठी ओळखले जातात, जसे की झाडाच्या सालातून कीटक काढण्यासाठी काठ्या वापरणे.

 6. हाऊलर माकड हे सर्वात मोठा आवाज करणार्‍या प्राण्यांपैकी आहेत, जे 3 मैल (5 किमी) दूरपर्यंत ऐकू येतात.

 7. मँड्रिल हे जगातील सर्वात मोठे माकडे आहेत, जे त्यांच्या रंगीबेरंगी चेहऱ्यासाठी आणि प्रभावी कुत्र्यांसाठी ओळखले जातात.

 8. माकडांना फळे, पाने आणि फुलांपासून कीटक, लहान प्राणी आणि पक्ष्यांची अंडी असे विविध आहार असतात.

 9. काही माकडांना, प्रोबोस्किस माकडांसारखे, मोठे, बल्बस नाक यांसारखे अनोखे रूपांतर असते.

 10. अनेक माकड सामाजिक गटांमध्ये राहतात जे संरक्षण आणि समर्थन प्रदान करतात.

 11. स्पायडर माकडांना पूर्वाश्रमीची शेपटी असते ज्याचा वापर फांद्यांवरून पकडण्यासाठी आणि डोलण्यासाठी अतिरिक्त अंगाप्रमाणे करता येतो.

 12. गेलाडा बबून ही एकमेव बबून प्रजाती आहे जी प्रामुख्याने फळे किंवा कीटकांऐवजी गवत खातात.

 13. माकडे अनेकदा सामाजिक बांधिलकी आणि परजीवी काढून टाकण्यासाठी एकमेकांना जोडतात.

 14. गोल्डन लायन टॅमरिन ही ब्राझीलमधील अटलांटिक जंगलातील एक अत्यंत धोक्यात असलेली माकड प्रजाती आहे.

 15. कोलोबस माकडे त्यांच्या आकर्षक काळ्या आणि पांढर्या रंगासाठी आणि अंगठ्याच्या अभावासाठी ओळखले जातात.

 16. जपानी मकाक किंवा "स्नो माकड" हे थंड तापमान असलेल्या भागात राहण्यासाठी आणि गरम पाण्याच्या झऱ्यांमध्ये स्नान करण्यासाठी देखील ओळखले जातात.

 17. काही माकडे, जसे की वेर्व्हेट माकड, वेगवेगळ्या भक्षकांसाठी वेगवेगळे अलार्म कॉल करतात, जे धोक्याचा प्रकार दर्शवतात.

 18. माकडांना मानवी रोगांची लागण होऊ शकते आणि पिवळा ताप आणि इबोला यांसारख्या आजारांच्या प्रादुर्भावामुळे लोकसंख्या प्रभावित झाली आहे.

 19. मार्मोसेट आणि टॅमरिन अनेकदा जुळ्या मुलांना जन्म देतात आणि कुटुंबातील सदस्यांच्या सहकार्यावर अवलंबून असतात.

 20. लँगुरांकडे अन्न साठवण्यासाठी खास गालाचे पाऊच असतात, जे ते नंतर खाऊ शकतात.

 21. मँड्रिलमध्ये एक जटिल सामाजिक पदानुक्रम आहे, ज्यामध्ये सर्वात प्रबळ पुरुषांचे चेहर्याचे रंग सर्वात उजळ असतात.

 22. माकडे बिया पसरवून आणि कीटकांच्या लोकसंख्येवर नियंत्रण ठेवून परिसंस्थेत महत्त्वाची भूमिका बजावतात.

 23. जपानी मकाक सारखी काही माकडे, आपले अन्न खाण्यापूर्वी पाण्यात धुतात.

 24. त्वचेच्या पृष्ठभागाजवळ भरपूर रक्तवाहिन्या असल्यामुळे उकारी माकडांचा चेहरा लाल रंगाचा असतो.

 25. माकड प्रजातींची विविधता त्यांच्या संबंधित वातावरणात टिकून राहण्यासाठी त्यांनी विकसित केलेल्या अनुकूलनांची विस्तृत श्रेणी प्रतिबिंबित करते.

 ही वस्तुस्थिती माकडांचे आकर्षक जग आणि त्यांचे अनोखे वर्तन, रुपांतरे आणि त्यांच्या परिसंस्थेतील महत्त्व दर्शवितात.

Read More →