खेकडा या प्राण्याची संपूर्ण माहिती

 

खेकड्यांची शरीररचना

खेकडे क्रस्टेशियन आहेत, जे आर्थ्रोपॉड कुटुंबाचा भाग आहेत. त्यांच्याकडे एक अद्वितीय शरीर रचना आहे जी त्यांच्या सागरी वातावरणासाठी अनुकूल आहे. त्यांचे शरीर कठोर एक्सोस्केलेटन किंवा शेलने झाकलेले असते, जे त्यांचे भक्षकांपासून संरक्षण करते आणि संरचनात्मक आधार प्रदान करते.

 

खेकड्याच्या शरीरात तीन मुख्य भाग असतात: सेफॅलोथोरॅक्स, उदर आणि उपांग. सेफॅलोथोरॅक्स हे डोके आणि वक्षस्थळाचे जोडलेले क्षेत्र आहे, जे कॅरॅपेसने झाकलेले असते, एक कठोर कवच. त्यात खेकड्याचे डोळे, अँटेना आणि तोंडाचे भाग असतात. उदर हा शरीराचा मागील भाग आहे आणि तो सेफॅलोथोरॅक्सपेक्षा अधिक लवचिक आहे. खेकड्याची शेपटी पोटाच्या शेवटी असते.

 खेकड्यांना दहा उपांग असतात, पहिल्या जोडीचे मोठ्या पंजेमध्ये बदल केले जातात, ज्याला चेलिपेड म्हणतात, संरक्षण आणि शिकार पकडण्यासाठी वापरले जाते. इतर उपांग विविध कार्ये करतात, जसे की चालणे, पोहणे, ग्रूमिंग आणि पुनरुत्पादन.

 खेकड्याचे पाय वेगवेगळ्या कामांसाठी खास असतात. आधी सांगितल्याप्रमाणे पायांच्या पहिल्या दोन जोड्या चेलिपेड्स आहेत, ज्या मोठ्या आणि अधिक मजबूत आहेत. पायांच्या उरलेल्या चार जोड्या चालण्यासाठी वापरल्या जातात आणि बहुतेक वेळा कातळ आणि चपळ असतात.

 खेकडे आश्चर्यकारकपणे वैविध्यपूर्ण आहेत, जगभरातील विविध जलीय वातावरणात हजारो प्रजाती राहतात. त्यांची अद्वितीय शरीर रचना त्यांना वेगवेगळ्या अधिवासांमध्ये भरभराट करण्यास आणि सागरी परिसंस्थांमध्ये आवश्यक भूमिका बजावण्यास सक्षम करते.

खेकड्यांचा आहार

खेकडे हे सर्वभक्षी प्राणी आहेत, म्हणजे त्यांचा आहार वैविध्यपूर्ण आहे आणि ते वनस्पती आणि प्राणी दोन्ही खातात. त्यांच्या खाण्याच्या सवयी खेकड्याच्या प्रजाती आणि त्यांच्या निवासस्थानावर अवलंबून बदलू शकतात. येथे काही सामान्य खाद्यपदार्थ आहेत जे खेकडे खातात:

 1. एकपेशीय वनस्पती आणि वनस्पती पदार्थ: अनेक खेकडे, विशेषत: उथळ पाण्यात राहणारे, प्राथमिक अन्न स्रोत म्हणून एकपेशीय वनस्पती आणि विविध प्रकारच्या वनस्पती सामग्रीवर चरतात.

 2. लहान मासे आणि इनव्हर्टेब्रेट्स: काही खेकड्याच्या प्रजाती संधिसाधू शिकारी आहेत आणि ते लहान मासे, कोळंबी, मॉलस्क आणि इतर इनव्हर्टेब्रेट्स खातात.

 3. डेट्रिटस: खेकडे देखील क्षयशील सेंद्रिय पदार्थांचे सेवन करून सागरी परिसंस्थांमध्ये महत्त्वाची भूमिका बजावतात, ज्याला डेट्रिटस म्हणतात, जे पर्यावरणातील पोषक घटकांचा पुनर्वापर करण्यास मदत करते.

 4. प्लँक्टन: काही खेकडे, विशेषत: लार्व्हा टप्पे, पाण्यात अडकलेल्या प्लँक्टनवर फिल्टर-फीड करू शकतात.

 5. कॅरिअन: काही खेकड्याच्या प्रजाती मृत प्राणी आणि वनस्पतींच्या सामग्रीवर मांजर करतात, पर्यावरण स्वच्छ करण्यात मदत करतात.

 6. जीवाणू आणि सूक्ष्मजीव: खेकडे चारा काढताना आढळणारे जीवाणू आणि सूक्ष्मजीव खाऊ शकतात.

 खेकड्याचा आकार, स्थान आणि अन्न स्रोतांची उपलब्धता यावर आधारित त्यांच्या आहाराच्या सवयी भिन्न असू शकतात. संधीसाधू खाद्य म्हणून, समतोल सागरी परिसंस्था राखण्यासाठी खेकडे महत्त्वपूर्ण आहेत आणि त्यांच्या आहारातील प्राधान्ये त्यांच्या निवासस्थानाच्या एकूण आरोग्यासाठी योगदान देतात.

खेकड्यांचे मानवाला होणारे उपयोग

खेकड्यांचे मानवांसाठी अनेक उपयोग आहेत आणि त्यांचे विविध प्रकारे मूल्य आहे:

 1. अन्न: खेकडे हे जगभरातील लोकांना आवडणारे लोकप्रिय समुद्री खाद्यपदार्थ आहेत. त्यांचे कोमल आणि चवदार मांस क्रॅब केक, क्रॅब लेग्ज, क्रॅब बिस्क आणि क्रॅब सॅलड यांसारख्या विविध पदार्थांमध्ये वापरले जाते.

 2. आर्थिक महत्त्व: व्यावसायिक मासेमारी उद्योग अन्न उत्पादन आणि व्यापारासाठी खेकड्याच्या कापणीवर अवलंबून असतो, अनेक मच्छिमारांना उपजीविका पुरवतो आणि किनारपट्टीच्या प्रदेशात स्थानिक अर्थव्यवस्थेला आधार देतो.

 3. संशोधन: खेकडे आणि त्यांच्या वर्तनाचा अभ्यास केल्याने शास्त्रज्ञांना सागरी परिसंस्था, जैवविविधता आणि पर्यावरणीय बदलांचा जलचरांवर होणारा परिणाम समजण्यास मदत होते.

 4. पारंपारिक औषध: काही संस्कृतींमध्ये, खेकड्यांच्या काही भागांचा वापर पारंपारिक औषधांमध्ये त्वचेच्या स्थितीवर उपचार करण्यासाठी किंवा चैतन्य वाढवण्यासाठी केला जातो.

 5. आमिष: खेकडे मनोरंजक मासेमारी आणि व्यावसायिक मासेमारीत आमिष म्हणून वापरले जातात, इतर माशांच्या प्रजातींना आकर्षित करतात.

 6. पर्यावरणीय निर्देशक: खेकडे सागरी परिसंस्थेमध्ये पर्यावरणीय आरोग्याचे सूचक म्हणून काम करतात. त्यांची विपुलता, वागणूक आणि आरोग्य किनारपट्टीच्या अधिवासांच्या एकूण स्थितीबद्दल अंतर्दृष्टी प्रदान करू शकते.

 7. मत्स्यालय व्यापार: काही खेकड्यांच्या प्रजाती घरगुती मत्स्यालयांमध्ये पाळीव प्राणी म्हणून ठेवल्या जातात, ज्यामुळे मत्स्यालय व्यापारात भर पडते.

 8. कला आणि हस्तकला: खेकड्याचे कवच आणि भाग क्राफ्टिंग आणि दागिने बनवण्यासाठी वापरले जातात, विशेषत: किनारपट्टीच्या समुदायांमध्ये.

 शाश्वत मासेमारीच्या पद्धती राखणे आणि खेकड्याच्या अधिवासांचे संरक्षण करणे महत्त्वाचे आहे जेणेकरून त्यांची निरंतर उपलब्धता आणि सागरी परिसंस्थेमध्ये पर्यावरणीय संतुलन सुनिश्चित होईल. भविष्यातील पिढ्यांसाठी या मौल्यवान क्रस्टेशियन्सचे जतन करण्यासाठी जबाबदार वापर आणि संवर्धनाचे प्रयत्न महत्त्वपूर्ण आहेत.

खेकड्यांबद्दल काही मनोरंजक तथ्ये

 1. क्रॅब डान्स: खेकड्यांच्या काही प्रजाती, नारळाच्या खेकड्यासारख्या, प्रणयकाळात एक अनोखा "क्रॅब डान्स" करतात. जोडीदाराला आकर्षित करण्यासाठी ते त्यांचे पंजे हलवतात आणि विशिष्ट पॅटर्नमध्ये फिरतात.

 2. पुनर्जन्म: खेकड्यांमध्ये हरवलेले अवयव पुन्हा निर्माण करण्याची क्षमता असते. लढाईत किंवा अपघातात खेकड्याने पंजा किंवा पाय गमावल्यास, कालांतराने तो गहाळ उपांग पुन्हा वाढवू शकतो.

 3. रंगीबेरंगी खेकडे: सर्वच खेकडे रंगाने निस्तेज नसतात. काही प्रजाती, जसे की सॅली लाइटफूट खेकडा, लाल आणि नारंगी ते निळे आणि पिवळे रंगाचे दोलायमान रंग प्रदर्शित करतात.

 4. सर्वात मोठा खेकडा: जपानी स्पायडर क्रॅब सर्वात मोठ्या खेकड्याच्या प्रजातीचे शीर्षक आहे. त्याचे पाय 12 फूट (3.7 मीटर) पर्यंत असू शकतात आणि ते प्रशांत महासागराच्या खोल पाण्यात आढळतात.

 5. जमिनीवर राहणारे खेकडे: सर्व खेकडे जलचर नसतात; हर्मिट क्रॅब सारख्या काही प्रजाती प्रामुख्याने जमिनीवर राहतात. हर्मिट खेकडे रिकाम्या सीशेलचा संरक्षणात्मक आश्रयस्थान म्हणून वापर करतात आणि ते वाढतात तेव्हा एका शेलमधून दुसऱ्या शेलमध्ये जातात.

 6. दात असलेले खेकडे: अनेक खेकड्यांचे बाह्यकंकाल कठीण असताना, नारळाच्या खेकड्यामध्ये त्याच्या शक्तिशाली चिमट्याने नारळ चिरडण्याची अद्वितीय क्षमता असते. हे ज्ञात सर्वात मजबूत क्रस्टेशियन्सपैकी एक आहे.

 7. रंग बदलण्याची क्षमता: काही खेकड्यांमध्ये त्यांच्या सभोवतालच्या वातावरणात मिसळण्यासाठी त्यांचा रंग बदलण्याची क्षमता असते. हे त्यांना भक्षकांपासून लपण्यास आणि सुरक्षित राहण्यास मदत करते.

 8. सामाजिक खेकडे: खेकड्याच्या काही प्रजाती, फिडलर क्रॅबसारख्या, सामाजिक असतात आणि "मॉब" किंवा "कास्ट" नावाच्या मोठ्या गटात राहतात.

 9. खेकडा अंधश्रद्धा: काही संस्कृतींमध्ये, खेकडे विविध अंधश्रद्धेशी संबंधित आहेत, जसे की शुभेच्छा आणणे किंवा पुनर्जन्म आणि परिवर्तनाचे प्रतीक.

 10. निळे रक्त: घोड्याच्या नालांच्या खेकड्यांचे रक्त हेमोसायनिन नावाच्या तांबे-आधारित रेणूंच्या उपस्थितीमुळे निळे असते, जे त्यांच्या शरीरात ऑक्सिजन वाहून नेण्यास मदत करतात.

 ही आकर्षक तथ्ये खेकड्यांची वैविध्य आणि अनन्य वैशिष्ट्ये हायलाइट करतात, ज्यामुळे ते सागरी जीवनाच्या जगात मनोरंजक प्राणी बनतात.

Read More →

स्क्विड्सची संपूर्ण माहिती

 

स्क्विड्सची शरीररचना 

स्क्विड्समध्ये आकर्षक शरीर रचना असते. ते सेफॅलोपॉड कुटुंबातील सदस्य आहेत आणि त्यांची सुव्यवस्थित, मऊ शरीर रचना आहे. त्यांच्या शरीराच्या संरचनेची काही प्रमुख वैशिष्ट्ये येथे आहेत:

 1. आवरण: आवरण हा स्क्विडचा मुख्य भाग असतो आणि तो अंतर्गत अवयवांना वेढतो. हे स्क्विडच्या श्वसन आणि पाचन तंत्रासाठी जबाबदार आहे.

 2. तंबू आणि हात: स्क्विड्सना आठ हात असतात आणि दोन लांब तंबू शोषकांनी सुसज्ज असतात. या उपांगांचा उपयोग शिकार पकडण्यासाठी आणि चोचीसारख्या तोंडात आणण्यासाठी केला जातो.

 3. चोच: स्क्विड्सला एक कडक, पोपटासारखी चोच असते ज्याचा वापर ते शिकार करण्यापूर्वी चिरडण्यासाठी आणि फाडण्यासाठी करतात.

 4. सायफन: सायफन ही आवरणावर स्थित नळीसारखी रचना आहे. स्क्विड्स त्याचा वापर पाणी जबरदस्तीने बाहेर काढण्यासाठी करतात, ज्यामुळे त्यांना समुद्रातून जेट-प्रोपेल करता येते.

 5. डोळे: स्क्विड्सचे डोळे मोठे, गुंतागुंतीचे असतात जे उत्कृष्ट दृष्टी देतात. ते कशेरुकांसारखे डोळे असलेल्या काही अपृष्ठवंशीय प्राण्यांपैकी एक आहेत, जे त्यांना खोल समुद्रात शिकार आणि भक्षक शोधण्यात मदत करतात.

 6. क्रोमॅटोफोर्स: स्क्विड्सच्या त्वचेमध्ये क्रोमॅटोफोर्स नावाच्या विशिष्ट रंगद्रव्य पेशी असतात. या पेशी वेगाने रंग बदलू शकतात, ज्यामुळे स्क्विड्स त्यांच्या परिसरात मिसळू शकतात, एकमेकांशी संवाद साधू शकतात आणि विविध नमुने प्रदर्शित करू शकतात.

 7. पंख: बहुतेक स्क्विड्सच्या आवरणावर पंख असतात जे ते पोहताना स्थिरता आणि सुकाणूसाठी वापरतात.

 8. रॅडुला: स्क्विड्समध्ये रॅडुला असतो, जिभेसारखा रस्सींग करणारा अवयव, ज्याचा वापर अन्नग्रहण करण्यापूर्वी लहान तुकडे करण्यासाठी केला जातो.

 9. गिल्स: स्क्विड्सच्या आवरणाच्या पोकळीत दोन गिल असतात, जिथे ते पाण्यातून ऑक्सिजन काढतात, ज्यामुळे त्यांना श्वास घेता येतो.

 10. अंतर्गत कवच: बाहेरून दृश्यमान नसतानाही, अनेक स्क्विड्सचे अंतर्गत कवच कमी असते ज्याला पेन म्हणतात, जे काही संरचनात्मक आधार प्रदान करते.

 या अद्वितीय शरीर रचना स्क्विड्सना त्यांच्या पाण्याखालील वातावरणात वाढण्यास मदत करतात आणि त्यांना समुद्रात अत्यंत अनुकूल शिकारी बनवतात.

स्क्विड्सचा आहार

स्क्विड्स हे मांसाहारी सागरी प्राणी आहेत ज्यात अन्न खाण्याच्या वेगळ्या सवयी आहेत. त्यांच्या आहारातील प्राधान्ये आणि आहार वर्तन यांचे विहंगावलोकन येथे आहे:

 1. मांसाहारी आहार: स्क्विड हे मांसाहारी आहेत, याचा अर्थ ते प्रामुख्याने इतर सागरी जीवांना खातात. ते संधीसाधू शिकारी आहेत आणि त्यांच्या आहारात विविध प्रकारचे शिकार समाविष्ट आहेत.

 2. शिकारी वर्तन: स्क्विड हे सक्रिय शिकारी आहेत. भक्ष्य पकडण्यासाठी ते त्यांचे लांब मंडप आणि हात वापरतात. शोषकांच्या पंक्तींनी सुसज्ज असलेल्या दोन लांब तंबूंचा वापर त्यांच्या बळींना पकडण्यासाठी आणि स्थिर करण्यासाठी केला जातो.

 3. आहारातील परिवर्तनशीलता: स्क्विड्समध्ये वैविध्यपूर्ण आहार असतो ज्यामध्ये सामान्यत: मासे, लहान स्क्विड, क्रस्टेशियन्स (जसे की कोळंबी आणि खेकडे) आणि कधीकधी अगदी लहान प्लँक्टोनिक जीवांचा समावेश होतो. स्क्विड्सच्या काही मोठ्या प्रजाती मासे आणि इतर स्क्विड्स खाण्यासाठी ओळखल्या जातात.

 4. चोच आणि रडुला: एकदा पकडल्यानंतर, स्क्विड्स त्यांच्या चोचीचा वापर करतात, एक कडक आणि तीक्ष्ण तोंडाचा भाग, त्यांच्या शिकारला चिरडण्यासाठी आणि फाडण्यासाठी. त्यांच्याकडे एक रेडुला, जीभ सारखा खरचटणारा अवयव आहे, ज्याचा वापर ते अन्नाचे लहान, अधिक आटोपशीर तुकडे करण्यासाठी करतात.

 5. कार्यक्षम जलतरणपटू: स्क्विड हे बलवान जलतरणपटू आहेत आणि ते त्यांच्या जेट-प्रोपल्शन प्रणालीचा वापर झपाट्याने करण्यासाठी आणि शिकार पकडण्यासाठी करतात. त्यांचा वेग आणि चपळता त्यांना खुल्या समुद्रात प्रभावी शिकारी बनवते.

 6. निशाचर आहार: अनेक स्क्विड प्रजाती निशाचर म्हणून ओळखल्या जातात, अंधाराच्या आच्छादनाखाली शिकार करतात. हे वर्तन त्यांना सक्रियपणे अन्न शोधत असताना शिकारी टाळण्यास मदत करू शकते.

 7. नरभक्षकता: काही प्रकरणांमध्ये, विशेषत: मोठ्या स्क्विड प्रजातींमध्ये, नरभक्षकता आढळून आली आहे, जेथे मोठ्या व्यक्ती लहान लोकांची शिकार करू शकतात.

 8. व्हिज्युअल प्रिडेटर्स: स्क्विड्सना त्यांच्या मोठ्या, गुंतागुंतीच्या डोळ्यांमुळे उत्कृष्ट दृष्टी असते. हे त्यांना त्यांच्या वातावरणात शिकार आणि भक्षक शोधण्यास सक्षम करते, त्यांना कार्यक्षम दृश्य शिकारी बनवते.

 9. कॅमफ्लाज आणि अॅम्बुश: स्क्विड्स त्यांच्या त्वचेतील क्रोमॅटोफोर्स वापरून रंग आणि नमुने बदलण्याच्या क्षमतेसाठी ओळखले जातात. ते छद्म आणि संशयास्पद शिकार करण्यासाठी हे अनुकूलन वापरतात.

 शिकारी आणि शिकार या दोन्ही रूपात सागरी परिसंस्थांमध्ये स्क्विड्स महत्त्वाची भूमिका बजावतात. त्यांच्या खाण्याच्या सवयी त्यांच्या पाण्याखालील वातावरणाशी जुळवून घेतात, ज्यामुळे त्यांना समुद्राच्या खोलीत कार्यक्षम शिकारी म्हणून वाढता येते.

स्क्विड्सबद्दल मनोरंजक तथ्ये:

 1. स्क्विड हे समुद्री सेफॅलोपोड्स आहेत आणि सेफॅलोपोडा वर्गातील आहेत.

 2. ते प्राण्यांच्या समूहाचा भाग आहेत ज्यात ऑक्टोपस, कटलफिश आणि नॉटिलस समाविष्ट आहेत.

 3. स्क्विड्सचे डोके, आवरण आणि तंबू असलेले मऊ, लांबलचक शरीर असते.

 4. बर्‍याच स्क्विड्सना आठ हात असतात आणि दोन लांब तंबू शोषकांनी सुसज्ज असतात.

 5. सर्वात मोठी स्क्विड प्रजाती म्हणजे विशाल स्क्विड, ज्याची लांबी 46 फूट (14 मीटर) पर्यंत पोहोचू शकते.

 6. स्क्विड्स त्यांच्या अविश्वसनीय पोहण्याच्या वेगासाठी आणि चपळतेसाठी ओळखले जातात, त्यांच्या जेट प्रणोदन प्रणालीमुळे धन्यवाद.

 7. त्यांच्याकडे मोठे, जटिल डोळे आहेत जे त्यांना खोल समुद्रात उत्कृष्ट दृष्टी प्रदान करतात.

 8. स्क्विडच्या काही प्रजाती बायोल्युमिनेसेंट असतात, म्हणजे फोटोफोर्स नावाच्या विशेष प्रकाश-उत्सर्जक अवयवांद्वारे ते स्वतःचा प्रकाश तयार करू शकतात.

 9. स्क्विड्स त्यांच्या त्वचेत क्रोमॅटोफोर्सचा वापर करून रंग झपाट्याने बदलतात, छलावरण आणि संवादात मदत करतात.

 10. ते मांसाहारी आहेत आणि मासे, लहान स्क्विड आणि क्रस्टेशियन्ससह विविध समुद्री जीव खातात.

 11. स्क्विड्समध्ये पोपटासारखी चोच असते ज्याचा वापर ते त्यांच्या शिकारीला चिरडण्यासाठी आणि फाडण्यासाठी करतात.

 12. त्यांच्याकडे रेडुला, जीभ सारखा खरचटणारा अवयव असतो, जो अन्न तोडण्यास मदत करतो.

 13. स्क्विड्स हे प्रामुख्याने निशाचर खाद्य असतात, अनेकदा रात्रीच्या वेळी शिकार करतात.

 14. स्क्विडच्या काही प्रजाती नरभक्षक वर्तन दर्शवतात, जेथे मोठ्या व्यक्ती लहान लोकांची शिकार करू शकतात.

 15. त्यांच्या गुदद्वाराजवळील ग्रंथीद्वारे तयार होणारी स्क्विड शाई, संरक्षणासाठी आणि भक्षकांपासून बचावासाठी वापरली जाते. ते पाण्यात गडद ढग तयार करू शकतात, त्यांची उपस्थिती अस्पष्ट करू शकतात.

 16. तांबे-आधारित हेमोसायनिनच्या उपस्थितीमुळे स्क्विड्समध्ये निळ्या रक्तासह बंद रक्ताभिसरण प्रणाली असते.

 17. ते आवरणाच्या पोकळीत असलेल्या गिलचा वापर करून श्वास घेतात आणि पाण्यातून ऑक्सिजन काढतात.

 18. स्क्विड्स बाह्य गर्भाधानाद्वारे पुनरुत्पादित होतात, जेथे नर शुक्राणूंचे पॅकेट सोडतात आणि मादी अंडी घालतात, जी पाण्यात फलित केली जातात.

 19. काही स्क्विड प्रजातींचे आयुष्य कमी असते, ते फक्त एक वर्ष जगतात, तर काही अनेक वर्षे जगू शकतात.

 20. महासागरातील सर्वात मायावी प्राण्यांपैकी एक महाकाय स्क्विड, त्याच्या नैसर्गिक अधिवासात क्वचितच आढळून आले आहे.

 21. स्क्विड हे व्हेल, डॉल्फिन आणि शार्कसह विविध समुद्री प्राण्यांसाठी अन्न स्रोत आहेत.

 22. ते सामान्यतः व्यावसायिक मासेमारीसाठी आमिष म्हणून वापरले जातात आणि मानवी वापरासाठी कापणी देखील करतात.

 23. स्क्विड जगभरातील विविध पाककृतींचा एक भाग आहे आणि ते कॅलमारी म्हणून लोकप्रिय आहेत.

 24. स्क्विडच्या काही प्रजाती वेग आणि चपळतेचे उल्लेखनीय प्रदर्शन करण्यास सक्षम आहेत, ज्यामुळे ते भक्षकांपासून बचावू शकतात.

 25. सागरी परिसंस्थेमध्ये स्क्विड्स हे शिकारी आणि शिकार या दोन्ही रूपात महत्त्वाचे आहेत, ते सागरी अन्नसाखळीत महत्त्वाची भूमिका बजावतात.

 ही तथ्ये स्क्विड्सची उल्लेखनीय आणि वैविध्यपूर्ण वैशिष्ट्ये हायलाइट करतात, ज्यामुळे ते सागरी जीवशास्त्राच्या जगात आकर्षक प्राणी बनतात.

Read More →

कुत्रा या प्राण्याची महिती

                            

 कुत्रा या प्राण्याबद्दल सामान्य माहिती

  कुत्रा हा जगातील सर्वात लोकप्रिय प्राण्यांपैकी एक आहे. पाळीव प्राण्यांपैकी हा एक पहिला प्राणी होता ज्याला मानवाने वापरण्यासाठी प्रशिक्षित केले होते. या कुत्र्याचे वैज्ञानिक नाव कॅनिस फेमिलारिस आहे. हे कोयोट, लांडगे, कोल्हे आणि कोल्हे यांच्याशी संबंधित आहे.

 कुत्रे मांसाहारी असतात, याचा अर्थ ते मांस खातात. पाळीव कुत्रे मांसाहारापासून बनवलेले कुत्र्याचे अन्न खातात. जंगली कुत्रे प्राण्यांची शिकार करतात.

 कुत्रे प्रदेशावर दावा करतात आणि ते स्वतःचे म्हणून चिन्हांकित करतात. ते लघवी करून आणि वस्तूंवर त्यांचा सुगंध घासून हे करतात. परंतु कुत्र्यांना देखील लोक आणि इतर कुत्र्यांच्या आसपास राहणे आवडते. लोक कुत्र्यांना साध्या आज्ञांचे पालन करण्यास प्रशिक्षित देखील करू शकतात.

 कुत्रे भुंकणे, ओरडणे आणि गुरगुरणे यासह अनेक आवाज करतात. ते संवाद साधण्यासाठी हालचाली देखील वापरतात. उदाहरणार्थ, जेव्हा कुत्रा शेपूट हलवतो तेव्हा तो आनंदी असतो. जर तो त्याचे दात आणि गुरगुरणे दर्शवितो, तर तो धोका निर्माण करतो.

कुत्रा या प्राण्याची शरीररचना 

कुत्रे त्यांच्या जातींवर आधारित विविध शरीर रचना प्रदर्शित करतात, ज्या विशिष्ट हेतूंसाठी निवडकपणे प्रजनन केल्या जातात. येथे काही सामान्य शरीर रचना आणि वैशिष्ट्ये आहेत:

 1. **आकार आणि वजन:**

    - चिहुआहुआसारख्या लहान जातीपासून ग्रेट डेन सारख्या मोठ्या जातींपर्यंत कुत्र्यांचा आकार मोठ्या प्रमाणात बदलतो.

    - जातीनुसार वजन काही पौंडांपासून शंभर पौंडांपर्यंत असू शकते.

 2. **डोक्याचा आकार:**

    - वेगवेगळ्या जातींचे डोके वेगळे असते, जसे की बुलडॉग सारख्या जातींमध्ये गोल डोके किंवा ग्रेहाऊंड सारख्या जातींमध्ये जास्त लांब डोके.

 3. **मझलची लांबी:**

    - थूथनांची लांबी बदलते, काही जातींमध्ये पग सारख्या लहान थूथन (ब्रेकीसेफॅलिक) असतात आणि इतरांना कोलीसारखे लांब थूथन (मेसोसेफेलिक किंवा डोलिकोसेफॅलिक) असतात.

 4. **कानाचा आकार आणि स्थान:**

    - लॅब्राडोर रिट्रीव्हर सारख्या जातींमधील फ्लॉपी कानांपासून ते जर्मन शेफर्ड सारख्या जातींमध्ये कान उभे करण्यापर्यंत कान विविध आकार आणि आकारात येतात.

    - कानाची जागा डोक्यावर जास्त किंवा खालची असू शकते, जे एकूण दिसण्यात योगदान देते.

 5. **शेपटी प्रकार:**

    - शेपटीच्या प्रकारांमध्ये सरळ शेपटी, कुरळे शेपूट किंवा उंच किंवा खालच्या बाजूने वाहून नेलेल्या शेपट्यांचा समावेश होतो. उदाहरणांमध्ये अकीताची कर्ल शेपूट किंवा ग्रेहाऊंडची उच्च-सेट शेपूट समाविष्ट आहे.

 6. **कोट प्रकार:**

    - कुत्र्यांमध्ये लहान, लांब, वायरी किंवा कुरळे कोट यासह विविध प्रकारचे कोट असतात. सायबेरियन हस्की सारख्या जातींना जाड दुहेरी आवरण असते, तर डचशंडला लहान, गुळगुळीत आवरण असते.

 ७. **पायांची लांबी आणि रचना:**

    - पायांची लांबी बदलते, डाचशंड्स सारख्या जातींचे पाय लहान असतात आणि इतर ग्रेहाऊंड्स सारखे लांब, सडपातळ पाय असतात.

    - पायांची रचना कुत्र्याच्या चपळाई आणि गतीमध्ये योगदान देऊ शकते.

 ८. **शरीराचे प्रमाण:**

    - जातींमध्ये शरीराचे प्रमाण भिन्न असते, ज्यामुळे त्यांच्या एकूण स्वरूपावर परिणाम होतो. उदाहरणार्थ, बॅसेट हाउंड्सचे शरीर लांब आणि लहान पाय असतात, तर डॅलमॅटियन अधिक संतुलित आणि ऍथलेटिक बिल्ड असतात.

 ९. **स्नायू टोन:**

    - कुत्र्याच्या क्रियाकलाप पातळी आणि जातीच्या आधारावर स्नायूंचा टोन बदलतो. बॉर्डर कॉलीज सारख्या कार्यरत जातींमध्ये बर्‍याचदा चांगले परिभाषित स्नायू असतात, तर लहान सहचर जातींचे स्वरूप मऊ असू शकते.

 10. **मानेची लांबी आणि ताकद:**

     - मानेची लांबी आणि ताकद बदलू शकते; बुलडॉग सारख्या काही जातींना लहान, शक्तिशाली मान असतात, तर काही जाती, बोर्झोई सारख्या, लांब, सुंदर मान असतात.

 हे लक्षात घेणे महत्वाचे आहे की ही वैशिष्ट्ये प्रत्येक जातीची अद्वितीय वैशिष्ट्ये आणि क्षमतांमध्ये योगदान देतात. याव्यतिरिक्त, मिश्र-जातीचे कुत्रे वेगवेगळ्या जातींमधील वैशिष्ट्यांचे संयोजन प्रदर्शित करू शकतात, ज्यामुळे प्रत्येक कुत्रा त्याच्या स्वतःच्या वेगळ्या देखाव्यासह एक व्यक्ती बनतो.

कुत्रा या प्राण्याचा आहार

आपल्या कुत्र्यासाठी निरोगी खाण्याच्या सवयी राखणे त्यांच्या संपूर्ण आरोग्यासाठी महत्त्वपूर्ण आहे. येथे विचार करण्यासाठी काही प्रमुख मुद्दे आहेत:

 1. **पोषक-समृद्ध कुत्र्याचे अन्न निवडा:**

    - तुमच्या कुत्र्याच्या विशिष्ट गरजा पूर्ण करणारे उच्च-गुणवत्तेचे व्यावसायिक कुत्र्याचे अन्न निवडा. वय, आकार, जात आणि आरोग्य स्थिती यासारख्या घटकांचा विचार करा.

 2. **भाग नियंत्रण:**

    - कुत्र्याच्या खाद्यपदार्थांच्या पॅकेजिंगवर शिफारस केलेल्या आहार मार्गदर्शक तत्त्वांचे अनुसरण करा. आपल्या कुत्र्याचे वय, वजन आणि क्रियाकलाप स्तरावर आधारित भाग समायोजित करा.

 3. **अनुसूचित आहार:**

    - एक सुसंगत आहार वेळापत्रक स्थापित करा. बहुतेक प्रौढ कुत्री दिवसातून दोन वेळचे जेवण चांगले करतात, तर पिल्लांना वारंवार जेवणाची आवश्यकता असू शकते.

 ४. **मानवी अन्न टाळा:**

    - काही मानवी पदार्थ कुत्र्यांसाठी हानिकारक असू शकतात. त्यांना चॉकलेट, कांदे, लसूण, द्राक्षे, मनुका आणि कृत्रिम गोड पदार्थ असलेले पदार्थ खाऊ घालणे टाळा.

 5. **शुद्ध पाणी:**

    - तुमच्या कुत्र्याला नेहमी स्वच्छ, ताजे पाणी उपलब्ध असल्याची खात्री करा. त्यांच्या आरोग्यासाठी हायड्रेशन आवश्यक आहे.

 ६. **निरीक्षण उपचार:**

    - माफक प्रमाणात उपचार वापरा. निरोगी कुत्र्यांचे उपचार निवडा किंवा बक्षिसे म्हणून लहान प्रमाणात कुत्रा-सुरक्षित फळे आणि भाज्या ऑफर करा.

 ७. **वजन व्यवस्थापन:**

    - आपल्या कुत्र्याचे वजन निरोगी ठेवा. लठ्ठपणामुळे विविध आरोग्य समस्या उद्भवू शकतात. आपल्या कुत्र्यासाठी आदर्श वजनाबद्दल आपल्याला खात्री नसल्यास आपल्या पशुवैद्याचा सल्ला घ्या.

 8. **विशेष आहाराच्या गरजा:**

    - काही कुत्र्यांना ऍलर्जी किंवा संवेदनशीलता असू शकते, त्यांना विशेष आहाराची आवश्यकता असते. आपल्याला आहारातील समस्या असल्यास, मार्गदर्शनासाठी आपल्या पशुवैद्यांचा सल्ला घ्या.

 ९. **नियमित पशुवैद्यकीय तपासणी:**

    - आपल्या कुत्र्याच्या एकूण आरोग्यावर लक्ष ठेवण्यासाठी, त्यांचे वजन आणि आहाराच्या गरजा यासह नियमित पशुवैद्यकीय तपासणीचे वेळापत्रक करा.

 10. **संक्रमण अन्न:**

     - नवीन कुत्र्याच्या आहारावर स्विच करताना, पाचन अस्वस्थता कमी करण्यासाठी अनेक दिवस हळूहळू असे करा.

 लक्षात ठेवा, वैयक्तिक कुत्र्यांना विशिष्ट आहाराची आवश्यकता असू शकते आणि त्यांचा आहार त्यांच्या विशिष्ट गरजेनुसार तयार करणे आवश्यक आहे. नियमित पशुवैद्यकीय सल्लामसलत आपल्या कुत्र्याच्या आरोग्यावर आणि जीवनशैलीवर आधारित वैयक्तिकृत मार्गदर्शन प्रदान करू शकते.

 "मनुष्याचा सर्वात चांगला मित्र" बद्दल आश्चर्यकारक तथ्ये"

 शिकार करणाऱ्या साथीदारांपासून ते संरक्षकांपर्यंत – कुत्रे आणि मानव यांच्यातील संबंध हजारो वर्षांपूर्वीचा आहे. आज, जगाच्या अनेक भागांमध्ये सर्वात पाळीव प्राण्यांपैकी एक, कॅनिस ल्युपस फॅमिलारिस हा एक प्रिय कुटुंब सदस्य आणि मित्र आहे ज्यांच्याशी आपण आपले जीवन सामायिक करतो. आमच्या केसाळ साथीदारांबद्दल येथे 10 आकर्षक तथ्ये आहेत. कुत्र्यांना माणसांपेक्षा 10,000 पट चांगला वास येतो.

 कुत्र्यांचे नाक ओले असते ज्यामुळे त्यांना सुगंधी रसायने शोषण्यास मदत होते. त्यांच्या नाकातून एक विशेष श्लेष्मा स्राव होतो, जो नंतर वासाचा नमुना घेण्यासाठी ते चाटतात, वास काय आहे हे अधिक चांगल्या प्रकारे समजते.
 ब्लडहाऊंडची वासाची भावना इतकी अचूक असते की ती युनायटेड स्टेट्सच्या कोर्टात पुरावा म्हणून वापरली जाऊ शकते.

 कुत्र्यांना तीन पापण्या असतात. ही तिसरी पापणी डोळ्याच्या समोरील दृश्यमानता साफ करते, एक प्रकारचे "विंडशील्ड-वॉशर" म्हणून काम करते, कॉर्नियातील श्लेष्मा आणि मोडतोड साफ करते, संसर्गाशी लढण्यासाठी अँटीबॉडीज तयार करते आणि कॉर्नियाला दुखापतीपासून संरक्षण करते.

 पाणी पिण्यासाठी, कुत्रे त्यांची जीभ सरळ पाण्यात बुडवतात, ती मागील बाजूस ओढतात आणि पाणी त्यांच्या घशात टाकतात.

 कुत्र्याच्या लघवीतील वासामुळे इतर कुत्र्यांना कळू शकते की ज्याने संदेश सोडला तो तरुण आहे की म्हातारा, नर की मादी, निरोगी आहे की आजारी आहे आणि आनंदी आहे की रागात आहे.

 कुत्रे रंग पाहू शकतात! परंतु वर्तणुकीच्या चाचण्या दर्शवतात की ते फक्त निळे आणि पिवळेच समजू शकतात.
 कुत्र्यांच्या गुरगुरण्याच्या आवाजावरून दुसऱ्या कुत्र्याच्या आकाराचा अंदाज लावता येतो.

 जेव्हा ते खूप गरम असते तेव्हा कुत्र्यांच्या पंजातील घामाच्या नलिका सक्रिय होतात परंतु ते थंड होण्यासाठी पुरेसे नसतात. त्यामुळे कुत्रेही धडपडतात.

        प्रागैतिहासिक काळापासून कुत्रे माणसांसोबत आहेत. प्राचीन इजिप्शियन लोक कुत्रे पवित्र मानत. प्राचीन रोमन लोक पहारेकरी ठेवत. प्राचीन चीनच्या राजवाड्यांमध्ये, लोक त्यांच्या कपड्याच्या बाहीमध्ये लहान कुत्रे ठेवत.
 वर्षानुवर्षे, लोकांनी वेगवेगळ्या हेतूंसाठी कुत्र्यांच्या वेगवेगळ्या जाती विकसित केल्या. पूडल आणि पगसह खेळणी कुत्रे म्हणजे पाळीव प्राणी होते. इतर कुत्रे काही विशिष्ट कामांसाठी होते. कॉकर स्पॅनियल आणि इतर क्रीडा कुत्र्यांनी लोकांना पक्ष्यांची शिकार करण्यास मदत केली. बीगल आणि इतर शिकारी प्राण्यांची शिकार करतात. सायबेरियन हस्कीने स्लेज ओढले. मेंढ्या कुत्र्यांनी शेतातील जनावरे पाळली. टेरियर्सने उंदीर पकडले. यापैकी काही कुत्रे आता प्रामुख्याने पाळीव प्राणी आहेत. इतर अजूनही त्यांची पारंपरिक कामे करतात.
 काम करणारे कुत्रे आज इतर अनेक कामे करतात. काही स्फोटके किंवा ड्रग्जच्या शोधात पिशव्या शोधतात. इतर हरवलेल्या लोकांचा मागोवा घेतात. मार्गदर्शक कुत्रे अंध लोकांना फिरण्यास मदत करतात.

Read More →

गोरिल्ला या प्राण्याची संपूर्ण माहिती

 

गोरिल्ला या प्राण्याची शरीररचना

गोरिल्ला विशिष्ट शरीर रचना असलेले मोठे, मजबूत प्राइमेट आहेत. त्यांच्या शरीराच्या संरचनेची काही प्रमुख वैशिष्ट्ये येथे आहेत:

 1. आकार: गोरिला हे सर्वात मोठ्या प्राइमेट्सपैकी आहेत, प्रौढ नर 300 ते 450 पौंड (135 ते 204 किलोग्रॅम) वजनाचे आणि सरळ असताना 5.6 फूट (1.7 मीटर) उंच उभे असतात. मादी लहान असतात, सामान्यत: पुरुषांच्या तुलनेत अर्ध्या वजनाच्या असतात.

 2. हात: गोरिलांचे लांब आणि शक्तिशाली हात त्यांच्या पायांपेक्षा लांब असतात. हे अनुकूलन त्यांना त्यांच्या वन अधिवासातील झाडांमधून कार्यक्षमतेने हलविण्यास अनुमती देते, एक वर्तन ज्याला ब्रेकिएशन म्हणून ओळखले जाते.

 3. हात आणि पाय: गोरिलांना पाच बोटे आणि पाच बोटे विरुद्ध अंगठे आणि मोठी बोटे असतात, ज्यामुळे ते वस्तू पकडू शकतात आणि त्यांच्या वातावरणात फेरफार करू शकतात.

 4. स्नायुशूल: त्यांच्या शरीराच्या वरच्या भागामध्ये चांगले विकसित स्नायू असतात, ज्यामुळे त्यांना चढणे, डोलणे आणि चारा घालणे यासारख्या क्रियाकलापांसाठी प्रचंड शक्ती मिळते.

 5. डोके: गोरिल्लांचे डोके मोठे असते ज्याला वरच्या बाजूला सॅजिटल क्रेस्ट म्हणतात. हे क्रेस्ट कडक वनस्पती सामग्री चघळण्यासाठी वापरल्या जाणार्‍या शक्तिशाली जबड्याच्या स्नायूंना संलग्नक बिंदू प्रदान करते.

 6. चेहरा: त्यांचा विशिष्ट नाकपुड्या आणि भावपूर्ण डोळे असलेला केसहीन चेहरा असतो. त्यांच्या चेहऱ्याची वैशिष्ट्ये सामाजिक गटातील संवादासाठी वापरली जातात.

 7. कोट: गोरिलांचे शरीर खरखरीत, काळे किंवा गडद तपकिरी रंगाचे असते, जे त्यांना त्यांच्या जंगलात उबदार राहण्यास मदत करते.

 8. लैंगिक द्विरूपता: प्रौढ नर मादींपेक्षा लक्षणीयरीत्या मोठे आणि जड असतात आणि त्यांच्या डोक्यावर अधिक स्पष्ट बाणकुंडी असतात.

 9. पोस्चर: गोरिला प्रामुख्याने चारही चौकारांवर चालतात, नकल-वॉकिंग नावाच्या वर्तनात त्यांच्या पोरांचा आधार घेतात. तथापि, ते उभे राहू शकतात आणि कमी अंतरासाठी द्विपाद चालतात.

 10. छाती: गोरिलांची छाती बॅरल-आकाराची असते ज्यामध्ये त्यांचे शक्तिशाली हृदय आणि फुफ्फुसे असतात, ज्यामुळे शारीरिक हालचालींसाठी सहनशक्ती सक्षम होते.

 ही वैशिष्ट्ये एकत्रितपणे मध्य आणि पश्चिम आफ्रिकेतील घनदाट जंगलात गोरिलांना जीवनासाठी अनुकूल बनवतात, जिथे ते प्रामुख्याने शाकाहारी असतात आणि सैन्य किंवा कुटुंब म्हणून ओळखल्या जाणार्‍या सामाजिक गटांमध्ये राहतात.

गोरील्ला या प्राण्याचा आहार

गोरिला हे प्रामुख्याने शाकाहारी असतात आणि त्यांच्या खाण्याच्या सवयी मुख्यतः शाकाहारी असतात. त्यांच्या आहाराच्या सवयींचे काही महत्त्वाचे पैलू येथे आहेत:

 1. वनस्पती-आधारित आहार: गोरिला प्रामुख्याने पाने, देठ, कोंब, फळे आणि फुलांसह विविध प्रकारच्या वनस्पतींचे साहित्य वापरतात. त्यांचा आहार 90% पेक्षा जास्त वनस्पती पदार्थांनी बनलेला असतो.

 2. पाने: पाने, विशेषतः कोवळी पाने, त्यांच्या आहाराचा एक महत्त्वाचा भाग बनतात. गोरिल्ला हे वनस्पतींचे विशिष्ट भाग काळजीपूर्वक निवडण्यासाठी आणि खाण्यासाठी ओळखले जातात, बहुतेकदा ते अधिक पौष्टिक आणि पचायला सोपे असतात.

 3. फळे: जेव्हा हंगामात, फळे गोरिलाच्या आहाराचा एक महत्त्वाचा भाग असू शकतात. ते विविध प्रकारच्या फळांचा आनंद घेतात, जे त्यांना आवश्यक जीवनसत्त्वे आणि शर्करा प्रदान करतात.

 4. **स्टेम्स आणि शूट्स:** गोरिलास स्टेम्स आणि शूट्स सारख्या वनस्पतींचे कठीण भाग खाण्यासाठी अनुकूल केले जातात. त्यांचे शक्तिशाली जबडे आणि दात त्यांना या तंतुमय पदार्थांवर प्रक्रिया करण्यास मदत करतात.

 5. बांबू: काही प्रदेशांमध्ये, गोरिला देखील बांबू खातात, जे त्यांच्या आहाराचा एक भाग बनवतात.

 ६. किमान प्राणी पदार्थ: गोरिल्ला हे प्रामुख्याने शाकाहारी असतात, ते अधूनमधून लहान कीटक, मुंग्या किंवा मुंग्या खातात, परंतु यामुळे त्यांच्या आहाराचा फारच छोटा भाग असतो.

 7. चार भरणे: गोरिला त्यांच्या दिवसाचा महत्त्वपूर्ण भाग अन्नासाठी चारा घालण्यात घालवतात. ते झाडे उचलण्यासाठी, पकडण्यासाठी आणि हाताळण्यासाठी त्यांचे हात वापरतात आणि त्यांचे मजबूत जबडे त्यांना तंतुमय वनस्पती तोडण्यास मदत करतात.

 8. **सामाजिक खाणे:** गोरिला सहसा सामाजिक गटांमध्ये आहार घेतात, ज्यात प्रौढ नर, मादी आणि त्यांची संतती समाविष्ट असू शकते. सामाजिक खाणे हे समूहातील सामाजिक बंधनासाठी एक वेळ म्हणून काम करते.

 9. **हंगामी भिन्नता:** गोरिल्ला आहार काही खाद्यपदार्थांच्या उपलब्धतेनुसार हंगामानुसार बदलू शकतो. जे सहज उपलब्ध आहे ते सेवन करून ते बदलत्या ऋतूंशी जुळवून घेतात.

 हे लक्षात घेणे महत्त्वाचे आहे की गोरिल्लाच्या दोन मुख्य प्रजाती आहेत: पूर्व गोरिला (गोरिला बेरिंगे) आणि पश्चिम गोरिला (गोरिला गोरिला). प्रत्येक प्रजाती आणि त्यांच्या उपप्रजातींमध्ये त्यांच्या विशिष्ट निवासस्थान आणि आफ्रिकेतील स्थानांवर आधारित आहारविषयक प्राधान्ये आणि सवयी थोड्या वेगळ्या असू शकतात.

गोरिलाबद्दल मनोरंजक तथ्ये:

 1. गोरिला हे पृथ्वीवरील सर्वात मोठे जिवंत प्राणी आहेत.

 2. ते मध्य आणि पश्चिम आफ्रिकेच्या जंगलातील मूळ आहेत.

 3. गोरिल्लाच्या दोन मुख्य प्रजाती आहेत: पूर्व गोरिला आणि पश्चिम गोरिला.

 4. पूर्वेकडील गोरिल्लामध्ये पर्वतीय गोरिला आणि पूर्वेकडील सखल प्रदेशातील गोरिल्ला यांचा समावेश होतो.

 5. वेस्टर्न गोरिल्लामध्ये वेस्टर्न सखल प्रदेशाचा गोरिल्ला आणि गंभीरपणे धोक्यात असलेला क्रॉस रिव्हर गोरिला यांचा समावेश होतो.

 6. गोरिला हे शाकाहारी आहेत आणि प्रामुख्याने वनस्पती, पाने, देठ आणि फळे खातात.

 7. सैन्य किंवा कुटुंब म्हणून ओळखल्या जाणार्‍या गटांमध्ये त्यांची कठोर सामाजिक रचना आहे.

 8. सिल्व्हरबॅक गोरिल्ला हे प्रबळ पुरुष आहेत ज्यांच्या पाठीवर विशिष्ट चांदीचे केस असतात.

 9. गोरिला संवाद साधण्यासाठी विविध स्वर, हावभाव आणि शरीर मुद्रा वापरतात.

 10. ते त्यांच्या बुद्धिमत्तेसाठी आणि समस्या सोडवण्याच्या क्षमतेसाठी ओळखले जातात.

 11. जंगलात गोरिल्लाचे आयुष्य सुमारे 35-40 वर्षे असते आणि ते बंदिवासात जास्त काळ जगू शकतात.

 12. पर्वतीय गोरिला ही दुर्मिळ गोरिल्ला उपप्रजातींपैकी एक आहे, ज्यामध्ये 1,000 पेक्षा कमी व्यक्ती जंगलात उरल्या आहेत.

 13. वन्यजीवांच्या अवैध व्यापारासाठी अधिवास नष्ट झाल्याने आणि शिकारीमुळे गोरिला धोक्यात आले आहेत.

 14. ते शक्तिशाली प्राणी आहेत, प्रौढ नरांचे वजन 450 पौंड (204 किलोग्रॅम) पर्यंत असते.

 15. गोरिला हे प्रामुख्याने चतुर्भुज असतात परंतु ते उभे राहू शकतात आणि कमी अंतरासाठी दोन पायांवर चालू शकतात.

 16. मातांचे त्यांच्या संततीशी घट्ट नाते असते आणि अर्भक गोरिल्ला अनेक वर्षे त्यांच्या मातांवर अवलंबून असतात.

 17. गोरिला रात्री झोपण्यासाठी घरटे बांधतात, सहसा झाडांवर किंवा जमिनीवर.

 18. त्यांच्याकडे मजबूत, निपुण हात आणि विरोधाभासी अंगठे आहेत, जे त्यांना वस्तू पकडू देतात.

 19. गोरिल्लांना गंधाची तीव्र भावना असते, ज्याचा वापर ते अन्न शोधण्यासाठी आणि संवाद साधण्यासाठी करतात.

 20. गोरिलाची पचनसंस्था तंतुमय वनस्पती सामग्रीवर कार्यक्षमतेने प्रक्रिया करण्यासाठी अनुकूल असते.

 21. ते शांतताप्रिय प्राणी आहेत आणि सामान्यत: संघर्ष टाळतात, परंतु पुरुष वर्चस्व प्रस्थापित करण्यासाठी प्रदर्शनांमध्ये व्यस्त राहू शकतात.

 22. जंगलात, गोरिलांना इबोला सारख्या रोगांचा धोका असतो, ज्यामुळे लोकसंख्या नष्ट होऊ शकते.

 23. गोरिल्ला त्यांच्या DNA पैकी 98% मानवांसोबत शेअर करतात, ज्यामुळे ते आमच्या जवळच्या नातेवाईकांपैकी एक बनतात.

 24. अमेरिकन प्राइमेटोलॉजिस्ट डियान फॉसी यांनी रवांडामधील पर्वतीय गोरिलांवर अग्रगण्य संशोधन केले.

 25. गोरिलांच्या अस्तित्वासाठी संरक्षणाचे प्रयत्न महत्त्वपूर्ण आहेत, त्यांच्या अधिवासांचे रक्षण करण्यासाठी आणि शिकारीचा सामना करण्यासाठी संस्था कार्यरत आहेत.

 ही आकर्षक तथ्ये जंगलातील गोरिल्लांसमोरील अद्वितीय वैशिष्ट्ये आणि आव्हाने अधोरेखित करतात.

Read More →

स्टारफिश ची संपुर्ण महिती

 

स्टारफिश, ज्याला समुद्रातील तारे देखील म्हणतात, हा एकिनोडर्माटा या फिलमशी संबंधित समुद्री इनव्हर्टेब्रेटचा एक प्रकार आहे. ते उथळ किनारपट्टीच्या पाण्यापासून खोल समुद्रापर्यंत जगभरातील महासागरांमध्ये आढळतात. स्टारफिश त्यांच्या विशिष्ट स्वरूपासाठी ओळखले जातात, मध्यवर्ती भागातून अनेक हात बाहेर पडतात. स्टारफिशच्या सामान्य प्रतिमेला पाच हात असतात, तर काही प्रजातींना अधिक हात असू शकतात आणि त्यांचे आकार लक्षणीयरीत्या बदलू शकतात.

 काही सामान्य वैशिष्ट्ये आणि स्टारफिशची माहिती आहे:

 1. **शरीराची रचना:** 

स्टारफिशची शरीराची एक अनोखी रचना असते ज्याला मध्यवर्ती डिस्क-आकाराचे शरीर असते (ज्याला सेंट्रल डिस्क किंवा सेंट्रल डिस्क म्हणतात) ज्यापासून त्यांचे हात पसरतात. मध्यवर्ती डिस्कमध्ये पाचक प्रणाली, जल रक्तवहिन्यासंबंधी प्रणाली आणि पुनरुत्पादक अवयवांसह महत्त्वपूर्ण अवयव असतात.

 2. **जल संवहनी प्रणाली:** 

स्टारफिशचे सर्वात वैशिष्ट्यपूर्ण वैशिष्ट्य म्हणजे त्यांची जल संवहनी प्रणाली, जी लोकोमोशन आणि फीडिंगसह अनेक कार्ये करते. ही प्रणाली द्रवपदार्थाने भरलेल्या कालव्या आणि नळीच्या पायांच्या जाळ्याने बनलेली आहे. त्यांचे नळीचे पाय आकुंचन पावून आणि शिथिल करून, स्टारफिश हलवू शकतात, पृष्ठभाग पकडू शकतात आणि त्यांच्या भक्ष्याला हाताळू शकतात.

 3. **आहार:** 

स्टारफिश हे संधीसाधू शिकारी आणि स्कॅव्हेंजर आहेत. ते प्रामुख्याने लहान इनव्हर्टेब्रेट्स, जसे की मोलस्क, क्रस्टेशियन्स आणि अगदी इतर स्टारफिश खातात. काही स्टारफिशच्या प्रजाती त्यांच्या पोटात फिरवण्याच्या आणि बाहेरून शिकार पचवण्याच्या क्षमतेसाठी ओळखल्या जातात, ज्यामुळे त्यांना त्यांच्या तोंडापेक्षा मोठ्या जीवांना खायला मिळते.

 4. **पुनरुत्पादन:** 

स्टारफिशच्या सर्वात उल्लेखनीय क्षमतांपैकी एक म्हणजे त्यांची पुनरुत्पादनाची क्षमता. शिकारीमुळे किंवा दुखापतीमुळे स्टारफिशने हात गमावल्यास, तो वेळोवेळी तो हात पुन्हा वाढवू शकतो. काही प्रकरणांमध्ये, मध्यवर्ती चकतीचा एक भाग जोडला गेल्याने नवीन स्टारफिश कापलेल्या हातातूनही वाढू शकतो.

 5. **प्रजनन:** 

स्टारफिश लैंगिक आणि अलैंगिक अशा दोन्ही पद्धतींनी पुनरुत्पादन करतात. त्यांचे वेगळे लिंग आहेत आणि गर्भाधान सामान्यतः पाण्याच्या स्तंभात बाहेरून होते. एकदा फलित झाल्यावर, अंडी अळ्यांमध्ये विकसित होतात, जी समुद्राच्या तळावर स्थायिक होण्यापूर्वी आणि प्रौढ स्टारफिशमध्ये विकसित होण्यापूर्वी मेटामॉर्फोसिसमधून जातात. काही प्रजाती विखंडन नावाच्या प्रक्रियेद्वारे अलैंगिकपणे पुनरुत्पादन देखील करू शकतात, जेथे स्टारफिशचा तुकडा नवीन व्यक्तीमध्ये पुन्हा निर्माण होऊ शकतो.

 ६. **निवासस्थान:** 

स्टारफिश खडकाळ किनारे, प्रवाळ खडक, वालुकामय तळ आणि सीग्रास बेड यासह विविध सागरी वातावरणात राहतात. ते आंतरभरतीच्या क्षेत्रापासून खोल समुद्राच्या खंदकांपर्यंत अनेक खोलीत आढळू शकतात.

 7. **जैवविविधता:** 

स्टारफिशच्या 2,000 पेक्षा जास्त प्रजाती आहेत, ज्यामध्ये रंग, आकार आणि रुपांतरांची विस्तृत श्रेणी प्रदर्शित केली जाते. काही प्रजाती तुलनेने लहान असतात, तर काहींचे हात अनेक फुटांपर्यंत असू शकतात. ते विविध आकार आणि नमुन्यांमध्ये येतात, ज्यामुळे ते त्यांच्या सभोवतालच्या वातावरणात मिसळू शकतात.

 8. **इकोसिस्टमची भूमिका:** 

स्टारफिश हे शिकारी आणि शिकार या दोन्ही रूपात सागरी परिसंस्थेत महत्त्वाची भूमिका बजावतात. ते विशिष्ट शिकार प्रजातींच्या लोकसंख्येवर नियंत्रण ठेवण्यास मदत करतात आणि पोषक सायकलिंगमध्ये योगदान देतात. तथापि, काही इकोसिस्टममध्ये काही स्टारफिश प्रजातींच्या लोकसंख्येच्या स्फोटांमुळे व्यत्यय आला आहे ज्यामुळे कोरल रीफचा ऱ्हास होऊ शकतो.

 हे लक्षात घेणे महत्त्वाचे आहे की स्टारफिश हे आकर्षक प्राणी असताना, त्यांना अधिवासाची हानी, प्रदूषण आणि रोग यासारख्या आव्हानांना देखील सामोरे जावे लागले आहे, ज्याचा काही विशिष्ट प्रदेशांमध्ये त्यांच्या लोकसंख्येवर परिणाम झाला आहे.

स्टारफिश बद्दल 25 तथ्य:

 1. स्टारफिश मासे नाहीत; ते एकिनोडर्म्स आहेत, समुद्र अर्चिन आणि वाळूच्या डॉलर्सशी जवळून संबंधित आहेत.

 2. हरवलेले अंग पुन्हा निर्माण करण्याची त्यांच्याकडे एक अद्वितीय क्षमता आहे, जी पुन्हा नवीन स्टारफिश बनू शकते.

 3. स्टारफिशच्या प्रजातींवर अवलंबून, सामान्यतः 5 ते 40 च्या दरम्यान, वेगवेगळ्या संख्येने हात असू शकतात.

 4. ते लाल, नारिंगी, पिवळा, निळा आणि अगदी काळ्या रंगांसह विस्तृत रंगांमध्ये येतात.

 5. स्टारफिश त्यांच्या हातांच्या खालच्या बाजूस असलेल्या शेकडो लहान ट्यूब फूट वापरून हलतात.

 6. ते जगभरातील महासागरांमध्ये आढळतात, सर्वात उथळ किनारपट्टीच्या पाण्यापासून ते सर्वात खोल महासागराच्या खंदकापर्यंत.

 7. स्टारफिशमध्ये एक साधी जलसंवहनी प्रणाली असते जी त्यांना हालचाल आणि आहार देण्यास मदत करते.

 8. त्यांचे तोंड त्यांच्या शरीराच्या खालच्या बाजूला असते आणि ते मोलस्क, लहान मासे, एकपेशीय वनस्पती आणि डेट्रिटस खातात.

 9. स्टारफिशच्या काही प्रजाती भक्षक आहेत, तर काही फिल्टर फीडर आहेत.

 10. स्टारफिश त्यांच्या नळीचे पाय आणि शक्तिशाली हात वापरून शिकारीच्या उघड्या कवचांना मारण्याच्या क्षमतेसाठी ओळखले जातात.

 11. काही प्रजाती पोट परत आत खेचण्यापूर्वी बाहेरून अन्न पचवण्यासाठी त्यांचे पोट त्यांच्या शरीरातून बाहेर काढू शकतात.

 12. स्टारफिशला केंद्रीकृत मेंदू नसतो; त्यांच्याकडे मज्जातंतूचे जाळे असते जे त्यांच्या हालचालींचे समन्वय साधण्यास मदत करते.

 13. त्यांची अनोखी त्वचा लहान, खडबडीत मणक्यांनी झाकलेली असते, ज्यामुळे त्यांना भक्षकांपासून संरक्षण मिळते.

 14. स्टारफिशमध्ये रक्ताभिसरण प्रणाली नसणे; त्याऐवजी, ते पोषक आणि ऑक्सिजन वितरीत करण्यासाठी समुद्राच्या पाण्यावर अवलंबून असतात.

 15. स्टारफिशच्या काही प्रजाती अर्ध्या भागात विभाजित करून किंवा हात तोडून अलैंगिकपणे पुनरुत्पादन करू शकतात.

 16. लैंगिक पुनरुत्पादनामध्ये बाह्य गर्भाधानाचा समावेश होतो आणि स्टारफिश अंडी आणि शुक्राणू पाण्यात सोडतात.

 17. स्टारफिश अळ्यांना बिपिनेरिया म्हणतात आणि ते प्रौढ होण्यासाठी मेटामॉर्फोसिसमधून जातात.

 18. त्यांची पुनरुत्पादन करण्याची क्षमता त्यांना ऊती आणि अवयवांच्या पुनरुत्थानाचा अभ्यास करण्यासाठी मौल्यवान विषय बनवते.

 19. स्टारफिश समुद्राच्या तापमानात आणि प्रदूषणात बदल करण्यास संवेदनाक्षम असतात, ज्यामुळे ते पर्यावरणीय बदलांना असुरक्षित बनवतात.

 20. काटेरी तार्‍याचा मुकुट प्रवाळ खाण्याच्या प्रवृत्तीसाठी ओळखला जातो, ज्यामुळे रीफ इकोसिस्टमला धोका निर्माण होतो.

 21. काही स्टारफिश लहान असले तरी इतर 3 फूट (1 मीटर) पेक्षा जास्त पसरलेल्या हातांसह बरेच मोठे होऊ शकतात.

 22. स्टारफिशच्या हाताच्या टोकांवर प्रकाश-संवेदनशील पेशी असतात जे त्यांना प्रकाशातील बदल शोधण्यात मदत करतात.

 23. काही प्रजाती संरक्षण यंत्रणा म्हणून शस्त्रे टाकू शकतात, भक्षकांचे लक्ष विचलित करू शकतात आणि त्यांना पळून जाऊ शकतात.

 24. स्टारफिशचे आयुर्मान असते जे प्रजातींवर अवलंबून मोठ्या प्रमाणावर बदलते, काही वर्षांपासून ते दशकांपर्यंत.

 25. काही संस्कृतींमध्ये, स्टारफिश त्यांच्या उल्लेखनीय क्षमतेमुळे मार्गदर्शन, प्रेरणा आणि पुनरुत्पादनाचे प्रतीक आहेत.

 मला आशा आहे की तुम्हाला स्टारफिशबद्दलची ही तथ्ये मनोरंजक वाटतील!

स्टारफिश महाराष्ट्रात कोठे आढळतात

पश्चिम भारतातील एक राज्य असलेल्या महाराष्ट्राच्या किनारपट्टीवर स्टारफिश आढळतात. अरबी समुद्राच्या किनाऱ्यांचा समावेश असलेल्या काही ठिकाणी तुम्हाला स्टारफिश आढळू शकतात. किनारी भाग, भरती-ओहोटी आणि खडकाळ आंतरभरतीचे क्षेत्र हे सामान्य निवासस्थान आहेत जिथे तुम्हाला हे सागरी प्राणी आढळू शकतात. लक्षात ठेवा की स्टारफिशची उपलब्धता हंगाम, भरती-ओहोटी आणि किनार्‍यावरील विशिष्ट ठिकाणांसारख्या घटकांवर आधारित बदलू शकते. तुम्हाला महाराष्ट्रातील स्टारफिशचे निरीक्षण करण्यात स्वारस्य असल्यास, त्यांना पाहण्याच्या उत्तम संधींसाठी स्थानिक समुद्रकिनारे, तसेच सिंधुदुर्ग जिल्ह्यातील तारकर्ली समुद्र किनाऱ्यावर हे स्टार फिश मोठ्या प्रमाणात आढळतात. तसेच खडकाळ किनारे आणि समुद्राच्या भरतीच्या वेळी सागरी परिसंस्थांना भेट देणे चांगली कल्पना आहे.

Read More →

कोळी या प्राण्याची संपूर्ण माहिती

 

कोळी या प्राण्याची शरीर रचना 

 1. **सेफॅलोथोरॅक्स (प्रोसोमा):**

    - **डोके आणि थोरॅक्स फ्यूजन:** सेफॅलोथोरॅक्स हे डोके आणि वक्षस्थळ एकत्र करणारी एक फ्यूज केलेली रचना आहे.

    - **डोळे:** बहुतेक कोळ्यांचे अनेक साधे डोळे असतात, 6 ते 8 पर्यंत, वेगवेगळ्या नमुन्यांमध्ये मांडलेले असतात.

    - **चेलीसेरे:** पेअर केलेले उपांग ज्यामध्ये फॅन्ग असतात, जे शिकारमध्ये विष टोचण्यासाठी वापरले जातात.

 2. **पोट (ओपिस्टोसोमा):**

    - **अवयव:** पोटामध्ये पाचक, पुनरुत्पादक आणि श्वसन प्रणालीसह महत्त्वाचे अवयव असतात.

    - **स्पिनरेट्स:** ओटीपोटाच्या मागील बाजूस असलेल्या रेशीम-उत्पादक ग्रंथी. कोळी रेशीम विविध कारणांसाठी वापरतात, जसे की जाळे बांधणे, अंड्याच्या पिशव्या तयार करणे किंवा ड्रॅगलाइन बनवणे.

    - **पुस्तक फुफ्फुस:** काही कोळ्यांमध्ये श्वसनाचे अवयव आढळतात, जे गॅस एक्सचेंजसाठी पुस्तकाच्या पृष्ठांसारखे कार्य करतात.

 3. **पाय:**

    - **आठ सेगमेंटेड पाय:** कोळ्यांना सामान्यत: आठ पाय असतात, प्रत्येकात सात सेगमेंट असतात: कोक्सा, ट्रोकेंटर, फेमर, पॅटेला, टिबिया, मेटाटारसस आणि टार्सस.

    - **कार्ये:** पाय गतिशीलता, शिकार पकडण्यासाठी आणि कंपन संवेदनासाठी आवश्यक आहेत.

 ४. **पेडिपॅल्प्स:**

    - **पुढील परिशिष्ट:** तोंडाजवळ स्थित, पेडीपॅल्प्स विविध कार्यांसाठी वापरले जातात, जसे की संवेदना, शिकार हाताळणे आणि वीण दरम्यान शुक्राणूंचे हस्तांतरण.

 5. **संवेदी केस आणि सेट:**

    - **स्पर्शाचे केस:** कोळ्याचे शरीर झाकलेले, हे केस कंपन ओळखतात आणि वातावरणात नेव्हिगेट करण्यात मदत करतात.

कोळी या प्राण्याचा आहार

कोळी प्रामुख्याने मांसाहारी असतात आणि त्यांच्या खाण्याच्या सवयींमध्ये सामान्यतः इतर लहान आर्थ्रोपॉड्स किंवा कीटकांची शिकार करणे आणि त्यांचे सेवन करणे समाविष्ट असते. प्रक्रिया सहसा या चरणांचे अनुसरण करते:

 1. **शिकार:**

    - कोळी शिकार पकडण्यासाठी विविध तंत्रांचा वापर करतात. काहीजण सक्रियपणे पाठलाग करून किंवा हल्ला करून शिकार करतात, तर काही फसलेली शिकार पकडण्यासाठी जाळे तयार करतात.

 2. **विषारी दंश:**

    - एकदा कोळी आपले भक्ष्य पकडल्यानंतर, तो त्याच्या फॅन्ग्समधून (चेलिसेरे) विष टोचतो. विष शिकारला स्थिर किंवा मारण्यास मदत करते आणि त्यात पचन प्रक्रिया सुरू करणारे एंजाइम देखील असू शकतात.

 ३. **पचन:**

    - कोळी घन पदार्थ खाण्यास असमर्थ असतात. त्याऐवजी, ते त्यांच्या शिकारच्या अंतर्गत ऊतींचे द्रवीकरण करण्यासाठी पाचक एंजाइम वापरतात. नंतर द्रवीभूत पोषकद्रव्ये कोळी शोषून घेतात.

 4. **शोषक द्रव:**

    - कोळी आपल्या चेलीसेरीचा वापर करून द्रवयुक्त पोषक द्रव्ये शोषून घेते आणि एक्सोस्केलेटन सारखे अपचनीय भाग मागे टाकते.

 5. **पुनर्गमन:**

    - काही प्रकरणांमध्ये, कोळी पाचक द्रवपदार्थ भक्ष्यावर परत आणू शकतात आणि नंतर परिणामी द्रव शोषू शकतात. ही प्रक्रिया स्पायडरच्या शरीराबाहेर होते.

 ६. **वेब स्टोरेज:**

    - जाळे बांधणारे कोळी पकडलेले शिकार नंतरच्या वापरासाठी रेशीम गुंडाळलेल्या पॅकेजमध्ये ठेवू शकतात.

 कोळी हे संधीसाधू खाद्य आहेत, त्यांच्या शिकार धोरणांना उपलब्ध शिकार आणि पर्यावरणीय परिस्थितीनुसार अनुकूल करतात. जाळे बांधण्यासाठी किंवा शिकार आणि संरक्षणासाठी निवारा तयार करण्यासाठी त्यांची रेशीम उत्पादन करण्याची क्षमता देखील महत्त्वपूर्ण आहे.

    कोळी या प्राण्याची काही आश्चर्यकारक तत्वे 

1. **रेशीम उत्पादन:** स्पायडर स्पिनरेट्स नावाच्या विशेष ग्रंथीपासून रेशीम तयार करतात, ते जाळे, अंड्याच्या पिशव्या आणि ड्रॅगलाइनसाठी वापरतात.

  

 2. **विषारी फॅंग्स:** बहुतेक कोळ्यांमध्ये शिकारीला स्थिर करण्यासाठी किंवा मारण्यासाठी विषारी फॅंग्स (चेलिसेरे) असतात.

 3. **आठ पाय:** सर्व कोळ्यांना आठ पाय असतात, ते कीटकांपासून वेगळे करतात.

 4. **साधे डोळे:** कोळ्यांना सामान्यतः अनेक साधे डोळे असतात, विविध नमुन्यांमध्ये मांडलेले असतात.

 5. **निवास विविधता:** कोळी जंगले आणि वाळवंटापासून मानवी निवासस्थानापर्यंत विविध प्रकारच्या वातावरणात राहतात.

 6. **मोल्टिंग:** कोळी वाढण्यास विरघळतात, वेळोवेळी त्यांचे एक्सोस्केलेटन सोडतात.

 7. **आकारांची विविधता:** स्पायडरचे आकार मोठ्या प्रमाणात बदलतात, लहान प्रजातींपासून ते 10 इंचांपेक्षा जास्त पाय असलेल्या मोठ्या टारंटुलापर्यंत.

 8. **एकाकी स्वभाव:** बहुतेक कोळी एकटे असतात आणि प्रादेशिक वर्तन प्रदर्शित करतात.

 9. **विविध रेशीम प्रकार:** कोळी विविध उद्देशांसाठी वेगवेगळ्या प्रकारचे रेशीम तयार करतात, जसे की शिकार पकडण्यासाठी चिकट रेशीम आणि संरचनात्मक आधारासाठी नॉन-स्टिकी रेशीम.

 10. **निशाचर शिकारी:** अनेक कोळी निशाचर असतात, रात्री सक्रियपणे शिकार करतात.

 11. **उडी मारण्याची क्षमता:** जंपिंग स्पायडर त्यांच्या उत्कृष्ट उडी मारण्याच्या क्षमतेसाठी ओळखले जातात, सुरक्षा रेषा म्हणून रेशीम ड्रॅगलाइन्स वापरतात.

 12. **एग सॅक कन्स्ट्रक्शन:** मादी कोळी त्यांच्या अंडींचे संरक्षण आणि आश्रय देण्यासाठी रेशीम अंड्याच्या पिशव्या तयार करतात.

 13. **न्यायालयीन विधी:** नर कोळी विस्तृत विवाह विधींमध्ये गुंततात, काहीवेळा रेशमाने गुंडाळलेले शिकार भेट म्हणून सादर करतात.

 14. **दीर्घ आयुष्य:** काही टारंटुला अनेक दशके बंदिवासात जगू शकतात.

 15. **उड्डाण:** काही कोळ्याच्या प्रजाती, जसे की फुगे मारणारे कोळी, वारा पकडण्यासाठी आणि लांब अंतरावर पसरण्यासाठी रेशीम धाग्यांचा वापर करतात.

 16. **सामाजिक कोळी:** बहुतेक कोळी एकटे असताना, काही प्रजाती सामाजिक वर्तन प्रदर्शित करतात आणि वसाहतींमध्ये राहतात.

 17. **विशेष शिकार तंत्र:** कोळी विविध शिकार तंत्रांचा वापर करतात, ज्यात हल्ला करणे, पाठलाग करणे आणि शिकारीचा सक्रियपणे पाठलाग करणे समाविष्ट आहे.

 18. **मुंग्यांची नक्कल:** काही कोळी शिकारी टाळण्यासाठी मुंग्यांची नक्कल करतात.

 19. **कंपन संप्रेषण:** कोळी संवाद साधण्यासाठी, शिकार शोधण्यासाठी आणि संभाव्य जोडीदार ओळखण्यासाठी त्यांच्या जाळ्यावरील कंपनांचा वापर करतात.

 20. **केमिकल सेन्सिंग:** कोळ्यांच्या पायात त्यांच्या वातावरणातील रसायने संवेदना करण्यासाठी केमोरेसेप्टर्स असतात.

 २१. **पुनरुत्पादन:** कोळी पिघळण्याच्या चक्रात हरवलेले पाय पुन्हा निर्माण करू शकतात.

 22. **पाणी अनुकूलन:** काही कोळी डुंबू शकतात आणि पाण्याखाली राहू शकतात, श्वसनासाठी हवेचे फुगे तयार करतात.

 23. **बायोल्युमिनेसन्स:** काही कोळी बायोल्युमिनेसन्सचे प्रदर्शन करतात, विविध कारणांसाठी प्रकाश निर्माण करतात.

 24. **Camouflage:** काही कोळी त्यांच्या रेशीमचा वापर करून छलावरणासाठी परिसराची नक्कल करणारे आश्रयस्थान तयार करतात.

 25. **प्राचीन प्राणी:** कोळी हे प्राचीन प्राणी आहेत, ज्याचे जीवाश्म पुरावे 300 दशलक्ष वर्षांपूर्वीचे आहेत.

Read More →

सिंह या प्राण्याची महिती

                                   सिंह 

          सिंहांचे वैज्ञानिक नाव पॅंथेरा लिओ आहे.  पँथेरा वंश ग्रीक वंशाचा आहे आणि त्यात वाघ, सिंह, जग्वार आणि बिबट्या यांसारख्या मोठ्या मांजरांच्या प्रजातींचा समावेश आहे ज्यात गर्जना करण्याची क्षमता आहे.  सिंह हा लॅटिन शब्द सिंहासाठी आहे. 

सिहांबद्दल सामान्य माहिती

 सिंहाच्या पोटजातीचे दोन प्रकार आहेत.  एकाचे नाव पँथेरा लिओ मेलानोचैटा आहे आणि तो दक्षिण आणि पूर्व आफ्रिकेत राहतो.  दुसऱ्या सिंहाच्या उपप्रजातीचे वैज्ञानिक नाव पँथर लिओ आहे आणि ते पश्चिम आफ्रिका, मध्य आफ्रिका आणि आशियामध्ये राहतात.
सिंह प्राणी "आफ्रिकन बिग फाईव्ह" पैकी एक मानला जातो.
 आतापर्यंत रेकॉर्ड केलेल्या सर्वात मोठ्या सिंहाचे वजन 690 पौंड होते आणि 1936 मध्ये दक्षिण आफ्रिकेत शूट करण्यात आले होते. प्राचीन सिंह आजच्या सर्वात मोठ्या सिंहांपेक्षाही मोठे होते आणि 1,153 पौंडांपर्यंत पोहोचले होते!

   1993-2014 दरम्यान, IUCN ने अंदाज लावला की सिंहांची लोकसंख्या 42% कमी झाली.  शिकार आणि अधिवास नष्ट झाल्यामुळे, आज 20,000 पेक्षा कमी सिंह शिल्लक असतील असा अंदाज आहे.
 सिंह सामान्यतः सामाजिक प्राणी असले तरी प्राइड्समध्ये साधारणपणे ८०% स्त्रिया असतात.  या कारणास्तव, आठपैकी फक्त एक नर सिंह प्रौढ होईपर्यंत जिवंत राहतो.  नर सिंहांचे गट कधीकधी एकत्र बांधतात, मोठ्या प्रदेशावर नियंत्रण ठेवतात.  दक्षिण आफ्रिकेच्या क्रुगर नॅशनल पार्कमधील नर सिंहांच्या एका प्रसिद्ध गटाने 170,000 एकर क्षेत्रावर नियंत्रण केले आणि 100 हून अधिक प्रतिस्पर्धी सिंह आणि शावकांना मारण्याचा अंदाज आहे.

 सिंह हे प्राणी आहेत ज्यांना प्राणीसंग्रहालयात आणि बंदिवासात ठेवण्यात आले आहे.  18व्या शतकात इंग्लंडमध्ये, टॉवर मेनेजरी (लंडन प्राणीसंग्रहालयाचा पूर्ववर्ती) प्रवेशाची किंमत सिंहांना खाण्यासाठी मांजर किंवा कुत्र्यासाठी तीन पेन्स होती!

        मोठ्या मांजरीच्या वंशातील इतर सदस्यांपासून सिंह वेगळे आहेत, पँथेरा—वाघ, बिबट्या आणि जग्वार.  प्रौढ नर सिंह हे मादीपेक्षा खूप मोठे असतात आणि त्यांच्या मानेभोवती केसांची प्रभावी माने असते.  मानेचा रंग, आकार आणि विपुलता हे सर्व व्यक्तींमध्ये आणि वयानुसार बदलतात.  मानेचे कार्य हे आहे की नर स्त्रियांना अधिक प्रभावशाली आणि प्रतिस्पर्धी पुरुषांना अधिक घाबरवणारा दिसावा.  सिंहाची जाड माने प्रदेशातील वाद किंवा प्रजननाच्या अधिकारांवरून इतर नरांशी झालेल्या मारामारीच्या वेळी आपल्या मानेचे पंजे मारण्यापासून संरक्षण करते.

      सिंह ही एकमेव मांजरी आहेत जी "प्राइड्स" नावाच्या मोठ्या, सामाजिक गटांमध्ये राहतात.  प्राइडमध्ये 3 ते 30 सिंह असू शकतात आणि ते सिंहीण (माता, बहिणी आणि चुलत भाऊ अथवा बहीण) आणि त्यांचे शावक आणि काही असंबंधित प्रौढ नरांपासून बनलेले असतात.  अभिमानाचे जवळचे बंधन आहे आणि अनोळखी व्यक्तीला स्वीकारण्याची शक्यता नाही.  असंबंधित नर काही महिने किंवा काही वर्षे राहतात, परंतु वृद्ध सिंही आयुष्यभर एकत्र राहतात.  कमी अन्न असलेल्या कोरड्या भागात, प्राइड्स लहान असतात, दोन सिंहीण प्रभारी असतात.  जास्त अन्न आणि पाणी असलेल्या अधिवासात, प्राइड्समध्ये चार ते सहा प्रौढ सिंहीण असू शकतात.  नर आणि मादी दोघेही त्यांच्या प्रदेशाची व्याख्या करण्यासाठी सुगंध चिन्ह करतात.

 अभिमानाने जगणे जीवन सोपे करते.  एक गट म्हणून शिकार करणे म्हणजे सिंहांना आवश्यकतेनुसार अन्न मिळण्याची चांगली शक्यता असते आणि शिकार करताना ते जखमी होण्याची शक्यता कमी असते.  सिंह संशोधकांच्या लक्षात आले आहे की काही क्रियाकलाप अभिमानामध्ये "संसर्गजन्य" असतात.  जर एक सिंह जांभई देत असेल, वर घेत असेल किंवा गर्जना करत असेल, तर तो जांभई, सौंदर्य किंवा गर्जना करत असेल!
 अभिमानाच्या जीवनात सिंह आणि सिंहिणी वेगवेगळ्या भूमिका बजावतात.  सिंहीणी शिकार करण्यासाठी आणि पिल्लांचे संगोपन करण्यासाठी एकत्र काम करतात.  हे त्यांना त्यांच्या कठोर परिश्रमातून अधिकाधिक मिळवू देते, त्यांना निरोगी आणि सुरक्षित ठेवते.  नरांपेक्षा लहान आणि हलक्या असल्यामुळे सिंही अधिक चपळ आणि वेगवान असतात.  शिकार करताना, लहान माद्या शिकार गटाच्या मध्यभागी शिकारचा पाठलाग करतात.  मोठ्या आणि जड सिंहीण घात करतात किंवा शिकार पकडतात.  सिंहीणी अष्टपैलू असतात आणि त्या दिवशी कोणत्या माद्या शिकार करत आहेत आणि ती कोणत्या प्रकारची शिकार आहे यावर अवलंबून शिकारीची नोकरी बदलू शकतात.

निवास आणि आहार

 सिंहांचे मुख्य निवासस्थान म्हणजे मोकळे जंगल, घनदाट गवताळ प्रदेश आणि कुंचल्यांचे अधिवास जेथे शिकार आणि गुहेसाठी पुरेसे आच्छादन आहे.  गवताळ प्रदेशाच्या अधिवासाचे हे क्षेत्र तृणभक्षी सिंहांसाठी अन्न पुरवतात.
 सिंह सहसा रात्री शिकार करतात, विशेषत: संध्याकाळ आणि पहाटे, सिंहीणी बहुतेक काम करतात.  शिकाराचा पाठलाग करणारा सिंह सहा सेकंदात फुटबॉलच्या मैदानापर्यंत धावू शकतो.  त्यांच्या डोळ्यांमध्ये मज्जातंतू पेशींची आडवी लकीर असते, ज्यामुळे त्यांची दृष्टी सुधारते.  सिंहांना म्हैस आणि जिराफांइतकी मोठ्या प्रमाणात शिकार करताना दिसले आहे!  इतर वन्यप्राण्यांना त्याच्यापर्यंत जाण्यापासून रोखण्यासाठी ते या जड शिकारला झाडाच्या झुडपात ओढू शकतात.

 सिंह काळवीट आणि इतर अनगुलेट, लहान हत्ती किंवा गेंडे, उंदीर, सरपटणारे प्राणी, कीटक आणि अगदी मगरींची शिकार करतात.  ते बिबट्या, चित्ता, हायना किंवा आफ्रिकन शिकारी कुत्रे (ज्याला पेंट केलेले कुत्रे देखील म्हणतात) यांची शिकार करतात किंवा चोरतात, अगदी खराब झालेले अन्न देखील खातात.  सिंह त्यांचे अन्न पटकन पचवतात, ज्यामुळे त्यांना प्रथमच खाल्ल्यानंतर दुसर्‍यांदा मदतीसाठी ते लवकर परत येतात.

 कौटुंबिक जीवन

 एक सिंहीण गर्वापासून दूर असलेल्या निर्जन ठिकाणी तिच्या पिल्लांना जन्म देते.  जन्माच्या वेळी, प्रत्येक शावकाचा कोट पिवळसर तपकिरी असतो आणि विशिष्ट गडद, रोसेट-आकाराचे ठिपके किंवा कधीकधी पट्टे असतात.  शावक चार ते सहा आठवडे लपून राहतात कारण ते शक्ती मिळवतात, चालायला शिकतात आणि एकमेकांशी आणि त्यांच्या आईशी खेळतात.  जेव्हा ते अभिमानाकडे परत येतात, तेव्हा ते केवळ त्यांच्या स्वतःच्या आईचीच नव्हे तर अभिमानाच्या कोणत्याही प्रौढ सिंहीपासून काळजी घेऊ शकतात.  खरं तर, गर्विष्ठ मादी बहुतेक वेळा एकाच वेळी जन्म देतात, ज्यामुळे बरेच खेळमित्र बनतात!

 गर्वाने जन्मलेली पिल्ले स्वतःच्या सिंहीणीच्या पोटी जन्मलेल्या पिल्लांपेक्षा दुप्पट जगण्याची शक्यता असते.  तथापि, जर एखाद्या नवीन प्रौढ नराने अभिमान बाळगला तर तो एक वर्षाखालील शावकांना मारून टाकू शकतो जेणेकरून तो नवीन पितृत्व करू शकेल.  अनुकूल परिस्थितीत, सिंहीण दर इतर वर्षी साधारणपणे शावक उत्पन्न करू शकते.

 त्यांच्या जन्मापासून, शावकांना खूप काही शिकायचे आहे!  तीन महिन्यांचे झाल्यावर, शावक त्यांच्या आईच्या मागे जाण्यास सक्षम असतात आणि सहा महिन्यांच्या वयापर्यंत त्यांचे दूध सोडले जाते.  साधारणतः एक वर्षाचे झाल्यावर, नरांच्या मानेभोवती धूसर होऊ लागते जे लांब मानेमध्ये वाढतात ज्यासाठी प्रसिद्ध आहेत प्रौढ नर सिंह.

 सिंहाचे पिल्लू आईसोबत किती काळ राहते हे त्या शावकाच्या लिंगावर अवलंबून असते.  माता साधारणपणे पुरुषांना दोन वर्षांचे होईपर्यंत वाढवतात.  एकदा का ते आयुष्याच्या या टप्प्यावर आले की, आई सहसा त्यांना गटातून बाहेर काढते आणि ते स्वतःच असतात.  कधीकधी उप-प्रौढ पुरुष बॅचलर गट बनवतात आणि गर्व घेण्याच्या प्रयत्नात वृद्ध पुरुषांना आव्हान देण्याइतपत मोठे होईपर्यंत एकत्र धावतात.  जर शावक मादी असतील, तर आई साधारणपणे दोन वर्षांची होईपर्यंत त्यांची काळजी घेते आणि ते सहसा ज्या अभिमानाने जन्माला आले त्या अभिमानाने राहतात.  आई आणि मुलगी आयुष्यभर एकत्र राहू शकतात.

 जे सिंह अभिमानाने राहत नाहीत त्यांना भटके म्हणतात आणि ते मोठ्या खेळाच्या स्थलांतरित कळपांचे अनुसरण करताना दूरवर पसरतात.  भटक्या सामान्यतः तरुण नर असतात, जोड्या किंवा लहान गटांमध्ये फिरतात आणि सहसा एकमेकांशी संबंधित असतात.  स्त्रियाही अधूनमधून भटक्या असतात.  स्पष्टपणे न समजलेल्या कारणास्तव, तरुण स्त्रिया कधीकधी तरुण पुरुषांप्रमाणेच त्यांच्या अभिमानापासून दूर जातात.  जसजसे त्यांचे वय आणि अनुभव वाढत जातो, तसतसे भटके नर एखाद्या विशिष्ट प्रदेशाच्या वर्चस्वासाठी आणि सिंहीणांच्या अभिमानासाठी प्रस्थापित अभिमानी पुरुषांना आव्हान देऊ शकतात किंवा ते भटक्या मादींमध्ये सामील होऊ शकतात आणि नवीन अभिमान निर्माण करू शकतात.

 सिंहांबद्दल 20 मनोरंजक तथ्ये 

 1. सिंह (पँथेरा लिओ) हे वाघ, बिबट्या आणि जग्वार यांच्यासह पँथेरा कुलातील चार मोठ्या मांजरींपैकी एक आहेत.

 2. त्या जगातील दुसऱ्या क्रमांकाच्या मोठ्या मांजरीच्या प्रजाती आहेत, ज्यात पुरुषांचे वजन 330 ते 550 पौंड (150 ते 250 किलोग्रॅम) आणि मादीचे वजन 265 ते 395 पौंड (120 ते 180 किलोग्रॅम) दरम्यान असते.

 3. सिंह हे मूळचे उप-सहारा आफ्रिकेतील आहेत आणि एकेकाळी ते महाद्वीपच्या अनेक भागात होते.

 4. नर सिंह त्याच्या भव्य मानेद्वारे सहज ओळखता येतो, ज्याचा रंग हलका ते गडद असतो आणि मारामारीच्या वेळी सिंहाच्या मानेचे संरक्षण करण्यास मदत करतो.

 5. सिंह हे अत्यंत सामाजिक प्राणी आहेत, ज्यांना प्राईड म्हणतात गटात राहतात. प्राइडमध्ये सामान्यत: 5 ते 20 सदस्य असतात, ज्यात काही प्रौढ पुरुष, अनेक स्त्रिया आणि त्यांची संतती असते.

 6. मादी सिंह, किंवा सिंहीण, बहुतेक शिकार अभिमानाने करतात, मोठ्या भक्ष्यांचा नाश करण्यासाठी एकत्रितपणे एकत्रितपणे कार्य करतात.

 7. सिंह हे प्रामुख्याने निशाचर प्राणी आहेत, याचा अर्थ ते रात्री अधिक सक्रिय असतात आणि उष्णतेपासून बचाव करण्यासाठी दिवसा विश्रांती घेतात.

 8. त्यांच्या शक्तिशाली गर्जना 5 मैल (8 किलोमीटर) दूरवरून ऐकू येतात, संप्रेषण आणि प्रादेशिक प्रदर्शनाचे एक प्रकार म्हणून काम करतात.

 9. सिंह कुशल गिर्यारोहक आहेत आणि धोक्यापासून वाचण्यासाठी किंवा शिकार शोधण्यासाठी उपयुक्त ठिकाण शोधण्यासाठी झाडांवर चढू शकतात.

 10. जंगलातील सिंहांचे आयुष्य सामान्यतः 10 ते 14 वर्षांच्या दरम्यान असते, परंतु ते बंदिवासात 20 वर्षे किंवा त्याहून अधिक जगू शकतात.

 11. सिंहीणी त्यांचे पुनरुत्पादन चक्र समक्रमित करण्यास सक्षम असतात, ज्यामुळे त्यांना त्यांचे शावक एकत्र संगोपन करण्यास मदत होते.

 12. शावक सामान्यतः 2 ते 4 लिटरमध्ये जन्माला येतात आणि जन्मतः आंधळे असतात, त्यांच्या सुरुवातीच्या महिन्यांत जगण्यासाठी त्यांच्या आईवर अवलंबून असतात.

 13. सिंहाच्या शावकांचा जगण्याचा दर तुलनेने कमी आहे, मृत्यूचे प्रमाण प्रामुख्याने शिकार, उपासमार किंवा येणार्‍या नर सिंहांद्वारे बालहत्या यासारख्या कारणांमुळे होते.

 14. सिंहाच्या आहारात प्रामुख्याने वाइल्डबीस्ट, झेब्रा, म्हैस आणि गझेल्स सारख्या मोठ्या शाकाहारी प्राण्यांचा समावेश होतो.

 15. सिंह संधीसाधू शिकारी आहेत आणि संधी मिळाल्यास ते अन्न शोधतात.

 16. शक्तिशाली शिकारी असूनही, सिंहांना अधिवास नष्ट होणे, मानव-वन्यजीव संघर्ष आणि त्यांच्या हाडे आणि शरीराच्या अवयवांची बेकायदेशीर शिकार यापासून धोक्यांचा सामना करावा लागतो, ज्याचा वापर पारंपारिक औषधांमध्ये केला जातो.

 17. जंगलात, नर सिंह बहुधा भूभाग आणि अभिमानाच्या वर्चस्वासाठी भयंकर लढाईत गुंततात.

 18. आशियाई सिंह (पँथेरा लिओ पर्सिका) भारतातील गीर वन राष्ट्रीय उद्यानात आढळणारी सिंहाची उपप्रजाती आहे. जंगलातील सुमारे 500 लोकसंख्येसह ही दुर्मिळ मोठ्या मांजरींपैकी एक आहे.

 19. प्राचीन काळात, सिंह संपूर्ण युरोप, आशिया आणि आफ्रिकेत व्यापक होते आणि ते अनेक संस्कृतींमध्ये पूजनीय होते, बहुतेक वेळा सामर्थ्य, खानदानी आणि राजेशाहीशी संबंधित होते.

 20. आज, सिंहांना त्यांची घटती लोकसंख्या आणि जंगलात भेडसावणाऱ्या धोक्यांमुळे इंटरनॅशनल युनियन फॉर कन्झर्वेशन ऑफ नेचर (IUCN) द्वारे असुरक्षित म्हणून वर्गीकृत केले आहे. भविष्यातील पिढ्यांसाठी त्यांचे अस्तित्व सुनिश्चित करण्यासाठी संवर्धनाचे प्रयत्न महत्त्वपूर्ण आहेत.

Read More →